Toen Zweden het EK van 1984 won, duurde een duel 70 minuten en was de bal kleiner
Op 27 mei 1984, in de prehistorie van het internationale vrouwenvoetbal, won Zweden het eerste Europese kampioenschap voor vrouwen. Ten koste van Engeland. De tweede finalewedstrijd van destijds, in een onooglijke modderpoel in Luton, laat zien hoe ver de sport 38 jaar later gekomen is.
Zweden, zaterdagavond de eerste EK-tegenstander van Oranje, vierde destijds feest na een wedstrijd die tweemaal 35 minuten duurde en werd gespeeld met een kleinere bal.
Een clubje van zo'n 2.500 toeschouwers keek vanaf de tribunes toe hoe Zweden zich na penalty's tot eerste Europese kampioen ooit kroonde. De beelden van die wedstrijd, nog terug te vinden op YouTube, lijken overgewaaid uit een ander voetbaluniversum.
Het was in de zomer van '84 nog maar dertien jaar geleden dat de Engelse FA het verbod op vrouwenvoetbal had opgeheven. Speelsters hadden zonder uitzondering een vaste baan naast het voetballen: zelfs daags na die finale in Luton moesten sommigen zich nog op kantoor melden.
Sprong vooruit
De omstandigheden waarin dat EK werd gespeeld, waren dus niet altijd even fijn. Maar dát er überhaupt een door de UEFA erkend eindtoernooi voor vrouwen werd gehouden, was al een enorme sprong vooruit. Het zou ook nog jaren duren voor het eerste WK werd gespeeld.
De opzet van dat EK van 1984 was bijzonder. Aan het eindtoernooi, waaraan vier teams meededen, ging een kwalificatie met zestien landen vooraf. Die waren in vier poules onderverdeeld, op basis van hun geografische ligging in Europa.
Hieronder bewegende beelden van de eerste EK-finale voor vrouwen:
Nederland deed ook mee aan die kwalificatie, in een groep met Denemarken, West-Duitsland en België, en was dicht bij plaatsing. Op de laatste speeldag werd deelname aan het EK toch verspeeld, door een nederlaag op bezoek bij de Denen.
Het hoofdtoernooi voltrok zich in een knock-outsysteem, met een heen- en een terugwedstrijd. Ook de finale telde twee duels, eerst eentje in Göteborg en daarna dus die modderige wedstrijd in Luton.
Vooruitstrevende Zweden
Die twee finaleduels werden onder heel verschillende omstandigheden gespeeld. Het Zweedse voetbal liep ver voor op dat in andere Europese landen. In Göteborg was het veld in orde en waren er twee keer zoveel supporters als bij de return in Luton.
Die heenwedstrijd, met 1-0 gewonnen door de thuisploeg, werd door de Zweedse pers uitgebreid verslagen. De Engelse voetbalsters keken hun ogen uit, toen ze zagen hoe serieus het vrouwenvoetbal in Zweden al werd aangepakt.
Andersom verbaasden de Zweedse internationals zich er in Luton over dat er, behalve een paar meegereisde Zweedse reporters, nauwelijks pers aanwezig was. Het duel eindigde opnieuw in 1-0, maar dit keer voor de Engelse formatie. Strafschoppen moesten derhalve beslissing brengen.
Dat het Zweedse vrouwenvoetbal zo'n eind voorliep op dat in andere landen, was niet zo gek. In de jaren zestig kende de vrouwensport er een opleving. Toen al werd er op goed georganiseerde manier in clubverband gevoetbald.
Bovendien werd het vrouwenvoetbal in Zweden eerder dan in andere landen ondergebracht bij de nationale voetbalbond.
Nieuwe kansen
Met de jaren liepen andere voetballanden dat gat met Zweden in. De sport ontwikkelde zich in de Verenigde Staten, Zuid-Amerika en in andere landen in Europa.
Zweden kwam nog vaak dicht bij internationale hoofdprijzen, maar steeds ging het net mis. Het land was verliezend finalist op het WK 2003 en greep in 2016 en 2021 nipt naast olympisch goud. De EK-titel van 1984 prijkt daarmee eenzaam en alleen op de Zweedse erelijst.
Iets meer dan 38 jaar na het gewonnen moddergevecht in Luton wil de Zweedse ploeg opnieuw de sterkste zijn op een EK. Het team van bondscoach Peter Gerhardsson is een van de favorieten voor de toernooizege.
De Zweedse bondscoach is naar eigen zeggen "fan van Nederland":
Dat weet ook middenvelder Nathalie Björn, die zucht als haar wordt gevraagd waarom het zo lang geleden is dat haar land een prijs won. "Ieder jaar horen we bij de favorieten, maar dat is ook juist een goed teken."
Ze ziet kansen om op dit EK met Zweden toe te slaan. "De laatste jaren hebben we met onze nieuwe coach echt iets opgebouwd. We hebben een ervaren ploeg, waarmee we al meerdere grote toernooien hebben gespeeld. Maar nu willen we iets nog groters bereiken."
