Charlotte Klein
redacteur Economie
Charlotte Klein
redacteur Economie
De Phi in Londen, de Amore Vero in Italië en de Dilbar in Duitsland. De afgelopen weken zijn verschillende superjachten van Russische oligarchen in beslag genomen. Vanaf vandaag gebeurt dat ook in Nederland. Minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken heeft bekendgemaakt dat veertien jachten van Russische eigenaren aan de ketting liggen. Maar waarom zijn superjachten onder rijke Russen zo populair? Is dat alleen vanwege de luxe, of zit er meer achter?
Uit onderzoek van de SuperYacht Times blijkt dat van de superjachten wereldwijd 9 procent eigendom van Russen is. Alleen de Amerikanen hebben er meer: 23 procent is van hen. Bij de aanschaf van nieuwe jachten gaan Russen en Amerikanen bijna gelijk op.
Een superjacht is een jacht langer dan dertig meter. Superjachtenkenner Jim Boot: "Prijzen kunnen variëren tussen de 15 miljoen en 500 miljoen euro, soms misschien nog wel meer. The sky is the limit."
Mobiel kapitaal
Redenen om een superjacht aan te schaffen lopen uiteen. Volgens Boot zijn enkelingen bevlogen vaarders, maar wordt er in het algemeen weinig mee gevaren. "Het is een statussymbool. Mensen vinden het leuk om aan boord te zijn en te genieten. Het komt vaak voor dat ze aan wal slapen, en overdag op het jacht doorbrengen."
Volgens Merijn de Waard van SuperYacht Times is het een manier om meer van de wereld te zien. Ook privacy speelt een belangrijke rol, iets waar superrijken naar op zoek zijn. "Een boot kan je overal mee naartoe nemen, het is een huis op het water."
En die beweeglijkheid kan volgens Hans Vedder, hoogleraar economisch recht aan de Rijksuniversiteit Groningen, ook een belangrijke reden zijn. "In tegenstelling tot een huis of een rekening, kan je een jacht verplaatsen. Stel je koopt er een van 100 miljoen euro, dan kan je die naar een haven varen waar je welkom bent en hem daar wellicht verkopen voor 50 miljoen euro. Dan heb je verlies, maar wel wat cash, mocht je even krap bij kas zitten. Het is mobiel kapitaal."
Vedder denkt niet dat het de primaire overweging is, maar wel een die het bezit van een superjacht extra aantrekkelijk maakt. "Je kan wat geld mobiel houden, just in case." Al moet je met het verplaatsen wel snel zijn, want er zijn al verschillende superjachten in beslag genomen.
Zoals dat de afgelopen weken al in deze landen gebeurde:
Als je het hebt aangeschaft is ook het bezit van een superjacht een dure grap. Boot: "Je hebt de vuistregel dat je elk jaar 10 procent van de nieuwprijs kwijt bent aan onderhoud, maar dat verschilt vaak wel. Bij nieuwe jachten is dat minder, bij oude weer meer." Overige kosten zijn het personeel, verzekeringen, liggelden en diesel - daar varen ze meestal op.
Een investering is het volgens Boot niet echt meer. "Dat was vijftien jaar terug zo. Mensen kopen het omdat ze er een willen hebben, niet omdat het in waarde vermeerdert. Het bezit kost heel veel geld."
Brug uit elkaar
Veel superjachten worden in Nederland gemaakt. Samen met Duitsland staat Nederland hoog aangeschreven. Van de veertien jachten die nu vastliggen zijn er dan ook twaalf in aanbouw en twee in onderhoud.
Werven als Royal Huisman, Feadship, Heesen, Moonen, Vitters en Oceanco behoren tot de top van de wereld, stelt Boot. Bij Oceanco heeft Amazon-oprichter Jeff Bezos nu een bestelling lopen van een jacht van 430 miljoen euro. Die kwam laatst in het nieuws omdat de Koningshavenbrug in Rotterdam moet worden gedemonteerd, zodat het schip erdoorheen kan varen als het af is.
Boot: "In de superjacht-industrie kan je werken met de beste materialen, goede budgetten en is de innovatie op zeer hoog niveau". De Waard benadrukt dat Nederland een lange geschiedenis kent van boten bouwen. "Een aantal van die bedrijven is al heel oud. Zij hebben de kennis, de mensen en de goede supply chain."
Hoofdredacteur René Quist van vakblad Schuttevaer beaamt dit: "Als een rijke Rus een superjacht wil kopen, gaat hij vaak naar Nederland. Wij hebben de allerbeste naam."
Nieuwe kopers?
15 procent van de Nederlandse werven heeft volgens Quist last van de oorlog in Oekraïne, omdat dat land een belangrijke toeleverancier is voor de maritieme maakindustrie. Ook is er volgens de hoofdredacteur veel onzekerheid over wat het vastleggen van de superjachten voor de bouwers betekent: "Mogen ze nieuwe kopers zoeken voor deze jachten? Gaat dit leiden tot verstoppingen, omdat ze in de weg liggen op de werf?"
