Geen meldingen van zware bombardementen in Oekraïne, zorgen over Tsjernobyl

Net als gisteren lijkt de veertiende dag van de oorlog in Oekraïne relatief rustig begonnen te zijn, met in de vroege ochtend een luchtalarm in onder andere Kiev, maar geen meldingen van zware bombardementen. Rond middernacht kwam er vanuit de Verenigde Staten nog wel belangrijk nieuws over de levering van Poolse straaljagers aan Oekraïne: zo'n levering lijkt verder weg dan Polen gisteren suggereerde.

Zo zei Polen gisteren per direct al zijn MIG-29-straaljagers beschikbaar te stellen aan de Verenigde Staten. Vanaf de Amerikaanse legerbasis Ramstein in Duitsland moesten die toestellen naar Oekraïne worden gebracht, waar ze dan door de Oekraïners gebruikt zouden kunnen worden. Polen zou in ruil daarvoor Amerikaanse F-16's krijgen van de VS, meldde de Poolse regering.

Enkele uren later leek het Pentagon zo'n deal echter zo goed als dood te verklaren, door het Poolse straaljagerplan "niet houdbaar" te noemen. Volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie zijn er "serieuze zorgen" voor de NAVO als de toestellen vanuit een Amerikaanse en NAVO-basis in Duitsland naar Oekraïne gaan.

"We gaan door met onze gesprekken met Polen en andere NAVO-bondgenoten over deze kwestie en de logistieke uitdagingen die eraan verbonden zijn, maar we geloven niet dat het Poolse voorstel houdbaar is", aldus de woordvoerder van het Pentagon.

In Kiev brachten opnieuw veel mensen de nacht door in metrostations, die in gebruik zijn als schuilkelder:

Verder was er nieuws over twee Oekraïense kerncentrales. Het internationale atoomenergieagentschap IAEA waarschuwt dat de voormalige kerncentrale Tsjernobyl sinds de inname door Russische militairen steeds verder is afgesneden van de buitenwereld. De waakhond zegt geen data meer te ontvangen van de controlesystemen in de centrale.

Topman Grossi van de IAEA is verder zeer bezorgd over de stress waaronder het personeel van de kerncentrale moet werken en de risico's die dat meebrengt voor de nucleaire veiligheid. Zo zouden de ongeveer 210 technici en veiligheidsmedewerkers al bijna twee weken lang onafgebroken aan het werk zijn, omdat er sinds de Russische overname geen ploegwissel meer mogelijk is.

Het andere kerncentrale-nieuws, afkomstig van Russische staatsmedia en dus niet onafhankelijk geverifieerd, gaat over kerncentrale Zaporizja. Die werd in de nacht van vrijdag op zaterdag ingenomen door de Russen, na urenlange beschietingen.

De Russische media melden nu dat de Russische Nationale Garde inmiddels de volledige controle heeft over de centrale, die "normaal" zou functioneren. Oekraïense troepen daar zouden hun wapens hebben neergelegd en zijn vrijgelaten. Ze hebben naar verluidt ook documenten getekend waarin ze verklaren niet aan "vijandelijkheden" deel te nemen.

Evacuatiepogingen

Voor vandaag heeft het Russische leger een nieuw staakt-het-vuren voorgesteld voor vijf Oekraïense steden: Kiev, Soemy, Marioepol, Charkov en Tsjernihiv. Volgens persbureau Tass gaat de tijdelijke wapenstilstand, bedoeld om inwoners van de belegerde steden te evacueren, om 08.00 uur Nederlandse tijd in.

Het evacueren gebeurt met behulp van zogeheten humanitaire corridors. Daarover maakten we maandag deze video:

Gisteren deed Rusland ook al voorstellen tot lokale staakt-het-vuren in de vijf genoemde steden. De Oekraïense president Zelensky noemde de evacuatievoorstellen toen "een compleet immoreel verhaal", omdat de meeste humanitaire corridors naar Rusland en Belarus leidden.

Op het voorstel tot staakt-het-vuren van vandaag hebben de landelijke Oekraïense autoriteiten voor zover bekend nog niet officieel gereageerd. Wel heeft de gouverneur van de oostelijke stad Soemy vannacht laten weten dat de evacuaties uit zijn stad vandaag zullen doorgaan.

Gisteren vertrokken volgens hem ongeveer 5000 mensen uit Soemy. Dat was de eerste evacuatie uit een Oekraïense stad via een humanitaire corridor die met Rusland is overeengekomen.

Inwoners van Soemy ontvluchtten de stad in bussen: