NOS Nieuws••Aangepast
Oorlog in Oekraïne, dag 9: Marioepol zit zonder water, verwarming en stroom
De stad Marioepol ligt al vijf dagen onder vuur van de Russen en de inwoners zitten zonder water, verwarming en elektriciteit en het voedsel raakt op. De stad heeft dringend militaire hulp nodig, zei burgemeester Vadym Bojtsjenko vandaag op de televisie.
Hij deed ook een oproep voor een humanitaire doorgang zodat burgers geëvacueerd kunnen worden. "We worden gewoon vernietigd", zei hij.
Een overzicht.
De oorlogshandelingen
- Russische militairen hebben bij de stad Enerhodar in het zuidoosten van Oekraïne de controle overgenomen van de kerncentrale Zaporizja, de grootste van Europa. Dat gebeurde na beschietingen van het complex, waardoor er ook brand uitbrak in een trainingsgebouw.
- Bij de aanval op kerncentrale Zaporizja zijn twee gewonden gevallen, meldt het hoofd van het Internationale Atoomenergieagentschap (IAEA), Grossi in een persconferentie. Volgens hem is er op dit moment geen radioactief materiaal vrijgekomen door de brand na de aanval, afgelopen nacht.
- President Zelensky zegt dat Rusland "Tsjernobyl wil herhalen". "Geen enkel ander land heeft ooit een kerncentrale beschoten", zei de Oekraïense president. "Dit is de eerste keer in onze geschiedenis, de eerste keer voor de mensheid." Hij vraagt Europa "wakker te worden".
- Het aantal burgers dat door het oorlogsgeweld in Oekraïne is omgekomen is opgelopen tot 331, meldt de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Onder hen zijn 19 kinderen. Zeker 675 mensen zijn gewond geraakt. De vluchtelingenorganisatie zegt dat het werkelijke aantal doden en gewonden waarschijnlijk veel hoger ligt. De Oekraïense regering sprak woensdag van 2000 omgekomen burgers in de eerste week van de oorlog.
- Het ruim 60 kilometer lange Russische konvooi in Oekraïne is in drie dagen tijd nauwelijks opgeschoten. Diverse internationale media speculeren waarom de voorhoede van het militaire materieel nog altijd op zo'n 20 kilometer afstand staat van hoofdstad Kiev.
- Rusland zet het zuiden van Oekraïne onder grote druk. Gisteren claimde Rusland de stad Cherson ingenomen te hebben. In de belegerde havenstad Marioepol, in het zuidoosten van Oekraïne, dreigt een humanitaire crisis. Inwoners zitten al dagen zonder elektriciteit en water, en de bevoorrading is tot stilstand gekomen.
Elena Bronnikova en Arseniy Korobchenko zijn allebei Russisch, wonen jarenlang in Nederland en gaan zaterdag protesteren bij de Russische ambassade in Den Haag. Beiden zagen ze de Russische invasie van Oekraïne met lede ogen aan.
Deze Russen gaan morgen protesteren: 'Het Rusland van vroeger hebben we al verloren'
De situatie in Oekraïne vandaag:
Diplomatie
- Oekraïne wil nog komend weekend een derde gespreksronde houden met Rusland. Een woordvoerder van de Oekraïense president Zelensky zei vandaag dat er voortdurend contact is met de Russen en dat de nieuwe gesprekken zaterdag of zondag zouden kunnen plaatsvinden. Het is nog wachten op een reactie van de Russen. Het kantoor van de Duitse bondskanselier Scholz meldde eerder dat er pas na het weekend een nieuwe overlegronde komt. Scholz heeft daarover contact gehad met de Russische president Poetin.
- De Britse premier Johnson heeft in een telefoongesprek met president Zelensky gezegd dat de roekeloosheid van president Poetin een onmiddellijke bedreiging voor de veiligheid van Europa vormt. Hij wil dat de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties vandaag nog bijeenkomt.
- Ook premier Rutte en minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken veroordelen de Russische aanval op de Oekraïense kerncentrale, afgelopen nacht. "Met de roekeloze en levensgevaarlijke aanval op kerncentrale Zaporizja escaleert de Russische agressie in Oekraïne verder. Essentieel dat we internationaal schouder aan schouder blijven staan. Eensgezindheid in onze reactie is van groot belang", schrijft Rutte op Twitter.
- De secretaris-generaal van de NAVO, Stoltenberg, ziet in de Russische aanval op kerncentrale Zaporizja het bewijs van de roekeloosheid van de Russische oorlog in Oekraïne. Dat zei hij bij aankomst op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel, waar dertig ministers van Buitenlandse Zaken van lidstaten overleggen over de oorlog.
- De Amerikaanse president Biden heeft met zijn Oekraïense ambtgenoot Zelensky gesproken over de situatie rond de kerncentrale van Zaporizja. Ook de Canadese premier Trudeau heeft met Zelensky over de brand bij de kerncentrale gesproken en roept op tot een direct staakt-het-vuren.
- Na het NAVO-overleg volgt een bespreking met de EU-ministers, waar bij hoge uitzondering ook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Blinken, bij is. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Koeleba, schuift naar verwachting per videoverbinding aan.
Sancties en steunmaatregelen
- China zendt dit weekend geen wedstrijden uit de Premier League uit. De Chinese uitzendgerechtigden doen dit omdat er rond de wedstrijden steunbetuigingen aan Oekraïne gepland zijn. Dit meldt de BBC. De Premier League heeft de militaire acties van Rusland openlijk verworpen en zal dit weekend solidariteit tonen met Oekraïne.
- Rusland gaat Facebook blokkeren, maakt de Russische mediawaakhond Roskomnadzor bekend. De maatregel volgt op het besluit van techbedrijven als Facebook-moederbedrijf Meta en Twitter om RT en Sputnik te blokkeren in de EU. Volgens het Russische persbureau Tass heeft Roskomnadzor ook de toegang tot Twitter beperkt.
- Op het verspreiden van 'nepnieuws' over de Russische invasie in Oekraïne, staat voortaan een celstraf van 15 jaar. Het Russische parlement, de Doema, heeft daar een wetsvoorstel over aangenomen en Poetin heeft het ondertekend. Buitenlandse mediaorganisaties halen om die reden hun medewerkers uit voorzorg weg uit Rusland of staken hun journalistieke activiteiten in het land.
- Alle 25 veiligheidsregio's moeten met spoed op zoek naar opvangplekken voor Oekraïense vluchtelingen. Binnen vijf dagen moeten per regio zeker duizend plekken worden aangewezen. Nederland bereidt zich voor op de komst van een grote groep vluchtelingen uit Oekraïne. VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR schatte gisteren dat meer dan een miljoen Oekraïners zijn gevlucht.
- Er moet een onderzoekscommissie van de Verenigde Naties komen die gaat kijken naar mogelijke mensenrechtenschendingen bij de Russische invasie in Oekraïne. Dat wil een grote meerderheid in de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (UNHRC).