Meer meldingen grensoverschrijdend gedrag, bedrijven doen aan zelfonderzoek

De BOOS-uitzending over seksueel wangedrag bij The Voice of Holland heeft een storm aan reacties teweeggebracht, melden slachtofferorganisaties. Ze zagen het aantal meldingen van grensoverschrijdend gedrag de laatste dagen fors stijgen. "De toename is sterker dan ten tijde van #MeToo, een paar jaar geleden", zegt directeur Iva Bicanic van het Centrum Seksueel Geweld.

Ook bij Slachtofferhulp Nederland staat de telefoon roodgloeiend. "Qua bellers is het zo'n 80 procent meer dan wat we normaal hebben", ziet Merel Cabell, coördinator van het contactcentrum van de slachtofferorganisatie. "Sinds de BOOS-uitzending donderdag is het ook op de chat veel drukker", zei ze vanmorgen in het NOS Radio 1 Journaal. "We krijgen ongeveer drie keer zo veel chats binnen als op een reguliere dag."

Sara Alaoui-Dekker van de stichting Together We Rise, die slachtoffers van seksueel geweld ondersteunt, spreekt van een gekkenhuis. "We krijgen dubbel zo veel meldingen als normaal, minstens. Normaal gesproken beheert één vrijwilliger al onze platforms - de chat, site, Instagram, Whatsapp en mail - nu zitten we daar met drie mensen op."

De slachtofferorganisaties schetsen in grote lijnen hetzelfde beeld: de mensen die momenteel contact opnemen doen dat ofwel omdat ze nu pas beseffen dat wat zij meemaakten grensoverschrijdend was, ofwel omdat ze in het verleden iets hebben meegemaakt wat nu weer wordt opgerakeld.

In de psychologie wordt dat laatste een 'herevaluatie' genoemd, zegt klinisch psycholoog Iva Bicanic van het Centrum Seksueel Geweld. "Een eerdere ervaring krijgt een nieuwe, emotioneel beladen betekenis. Met die realisatie kunnen nieuwe klachten gepaard gaan."

De melders komen zeker niet alleen maar uit de mediawereld. Hoewel er bij de stichting Together We Rise deze week twee The Voice-gerelateerde meldingen binnenkwamen, is het probleem van seksueel grensoverschrijdend gedrag veel breder, zegt Sara Alaoui-Dekker. "Het kan gaan om je buurman, een Tinderdate of je relatie. Meldingen zijn zeker niet altijd werkgerelateerd."

Bedrijf doorlichten

En niet alleen slachtoffers laten van zich horen. Ook bedrijven ondernemen deze week actie, ziet André Kreuze van het Landelijk Instituut Vertrouwenspersonen. "De telefoon blijft gaan en er liggen op kantoor alleen maar briefjes van organisaties die teruggebeld moeten worden."

Ook bij Together We Rise hebben zich deze week een aantal bedrijven gemeld. "Enkele mediaorganisaties hebben ons benaderd om hun bedrijf door te lichten", vertelt Alaoui-Dekker. "Ze willen weten of zij het goed genoeg hebben geregeld met HR, of mensen zich veilig genoeg voelen om eventueel een melding te doen."

Bij het Landelijk Instituut Vertrouwenspersonen melden zich onder meer bedrijven die nog niet veel hebben gedaan aan het scheppen van een veilige werkomgeving, los van misschien een gedragscode op intranet. Maar opvallend genoeg nemen ook organisaties contact op die al wel veel checks and balances hebben ingebouwd na de opkomst van de MeToo-beweging in Nederland. Die bedrijven beschikken bijvoorbeeld al over meldcodes, klachtenregelingen en vertrouwenspersonen.

André Kreuze hierover: "Zij dachten het goed geregeld te hebben, maar zijn nu bang: kan dit soort misstanden ondanks dat ook bij ons gebeuren? Kunnen er zaken zijn die wij niet waarnemen of zien? Hoe gaan we daarmee om?"

Bespreekbaar

Wat dat betreft markeert de uitzending van BOOS een keerpunt, vindt Kreuze, net als de opkomst van MeToo dat deed. Hij wijst erop dat de omgangsvormen nu bij veel bedrijven op de agenda staan. Daarin zijn de zichtbaarheid en bereikbaarheid van vertrouwenspersonen een belangrijk thema, denkt hij.

Sommige werknemers zijn ervan op de hoogte dat er een vertrouwenspersoon is, maar ze weten niet wie dat is. "Daar is nog veel winst te behalen. Hetzelfde geldt voor de cultuur in een bedrijf: er moet een open cultuur ontstaan waarin mensen elkaar durven aan te spreken."