"Ik denk dat de komende dagen de miljarden je om de oren vliegen." Nu het onderhandelingsakkoord een feit is, verwacht politiek verslaggever Ron Fresen dat het nieuwe kabinet flink de portemonnee zal trekken. Hier lees je wat Rutte IV van plan is, althans voor zover bekend.
Milieu en energie
- Miljarden euro's worden uitgetrokken om de impact van klimaatverandering te beperken. Het geld zal bijvoorbeeld gaan naar subsidie op wind- en zonne-energie voor bedrijven en particulieren. Ook worden elektrisch rijden, het isoleren van woningen en andere duurzaamheidsprojecten verder gestimuleerd.
- Op de lange termijn is het aanstaande kabinet van plan een vorm van rekeningrijden in te voeren. Dat betekent dat automobilisten per gereden kilometer betalen. Het idee is vele jaren geleden al geïntroduceerd, maar de VVD was er tot voor kort altijd op tegen.
- Er komt een onderzoek naar de voor-, nadelen en haalbaarheid van kernenergie. Kerncentrales worden gezien als potentieel belangrijke spelers om de klimaatdoelen te behalen. Bij de opwekking van kernenergie komen nagenoeg geen CO2 en andere broeikasgassen vrij, maar radioactief afval blijft tienduizenden jaren gevaarlijke straling afgeven.
Ruim 270 dagen duurden de onderhandelingen die vandaag tot een akkoord hebben geleid, een overzicht:
Onderwijs en gezin
Ook voor deze thema's worden naar verwachting vele miljarden euro's gereserveerd. De precieze invulling voor deze budgetten is nog onduidelijk, afgezien van twee concrete punten:
- De kinderopvang wordt grotendeels gratis. Vooral gezinnen met lage inkomens moeten hiervan gaan profiteren. De kinderopvangtoeslag verdwijnt of wordt hervormd. In dit artikel lees je meer over de verwachte kosten en baten van het kosteloos maken van de kinderopvang.
- Het leenstelsel in het onderwijs gaat op de schop. Onder het huidige beleid mogen studenten alleen geld lenen; er is geen basisbeurs als financiële ondersteuning. Het Nibud waarschuwde eerder dit jaar dat het leenstelsel het risico op toenemende kansenongelijkheid vergroot.
Volgens Fresen kan Rutte IV een herstelkabinet worden genoemd. "Het zal dingen moeten aanpakken die de jaren hiervoor onder Rutte zijn blijven liggen, of die zijn aangepakt op een manier die men nu wil herstellen. Zoals het leenstelsel." De politiek verslaggever verwacht dat de nieuwe coalitie "enorm veel" geld uit gaat geven.
Woningbouw en stikstofcrisis
Ook op deze hoofdpijndossiers hoopt de nieuwe regeercoalitie meters te kunnen maken. Er wordt gesproken over miljardeninvesteringen, onder meer in de bouw van honderdduizenden extra woningen. Daarbij moeten starters, senioren, maar ook huurders in het middensegment extra prioriteit krijgen.
De precieze aanpak van het stikstofprobleem is nog onduidelijk. VVD en CDA hadden hun zinnen gezet op een speciaal fonds om boerderijen op te kopen, te verplaatsen en de natuur te herstellen. De komende tijd moet helder worden wat de vier regeringspartijen als coalitie van plan zijn.
De helft vrouwen
Verder komen er 30 bewindslieden: 20 ministers en 10 staatssecretarissen. Nu zijn dat er 24 in totaal. Het nieuwe kabinet zet verder in op 50 procent vrouwelijke bewindslieden.
Fresen: "Men zegt dat het een kabinet met nieuw elan wordt. En met een nieuwe stijl van regeren, maar ook dat zullen we moeten afwachten."
