Heleen D'Haens
correspondent Italië
Aïda Brands
redacteur Brussel
Heleen D'Haens
correspondent Italië
Aïda Brands
redacteur Brussel
De stijgende gasprijzen leiden in heel Europa tot steeds meer problemen. In de EU stijgt het aantal huishoudens dat de energierekening niet meer kan betalen. Vanavond komen Europese regeringsleiders in Slovenië bijeen om te praten over mogelijke oplossingen.
Italië is een van de landen waar het al een groot probleem is. Daar leefde voor de coronacrisis bijna 10 procent van de gezinnen in zogenoemde 'energie-armoede'. Dat aantal is alleen maar toegenomen.
Neem Susanna Maccagni, alleenstaande moeder uit het Noord-Italiaanse Brescia. "Dit is de gasrekening van december en januari 2018: 301 euro", toont ze in een dikke ordner die ze in haar kledingkast bewaart. "En dit is die van afgelopen winter: 527 euro."
'Ik houd mijn hart vast'
De prijzen voor gas en elektriciteit waren de afgelopen jaren al gestegen, maar deze herfst gaat het nog harder. In Italië stijgt de elektriciteitsprijs met 30 procent en de gasprijs met 14 procent. "Ik heb de rekening voor deze maand nog niet gekregen", zegt Maccagni, "maar ik houd mijn hart vast."
Het is niet voor het eerst dat Maccagni zorgen heeft over geld. Na haar scheiding viel het inkomen van haar partner weg en moest ze het alleen rooien. Ze vond een baan in de kantine van een school, waarmee ze zo'n 1000 euro per maand verdiende. "Daardoor lukte het me om in termijnen af te betalen."
Maar die baan raakte ze tijdens de coronacrisis kwijt. "Het zal me wel lukken om de rekeningen te betalen. Het lukt altijd wel", relativeert ze. "Ik weet alleen nog niet hoe."
Meer armoede na corona
Door pandemie zijn veel mensen in deze regio in dezelfde situatie beland, ziet maatschappelijk werker Anna Attolico. Haar organisatie biedt honderd gezinnen hulp bij het betalen van de rekeningen en andere problemen.
"Aan energie-armoede gaan verschillende verhalen vooraf", zegt ze. "Als je moet kiezen tussen de rekening betalen en naar de tandarts gaan, ga je al snel niet meer naar de tandarts. Het zijn die dagelijkse keuzes waardoor veel gezinnen afglijden."
Maccagni herkent het. "Ik laat de gaatjes vullen, maar voor duurdere dingen is geen geld." Het huis verwarmen is tot nu toe wel altijd gelukt. "We zetten de verwarming 's nachts twee graden kouder dan overdag, en nooit hoger dan 19." Ook deze winter hoopt ze zo door te komen.
Europese samenwerking
Om te voorkomen dat de stijgende energieprijzen volledig aan consumenten worden doorgerekend, kondigde de Italiaanse premier Draghi recent een maatregelenpakket aan ter waarde van 3 miljard euro. Ook landen als Nederland, Spanje en Frankrijk hebben maatregelen aangekondigd. Toch groeit de druk op de EU om ook met een gezamenlijke oplossing te komen.
Spanje opperde deze week dat de EU gezamenlijk gas in moet kopen om zo de prijs te drukken. Ook de commissie denkt na over een oplossing voor arme huishoudens. Zo wil Eurocommissaris Frans Timmermans dat er Europees geld gaat naar huishoudens die de rekeningen niet meer kunnen betalen, om zo de kosten voor de klimaataanpak eerlijker te verdelen.
Grote vrees van de commissie is dat - als de energierekeningen blijven stijgen - het draagvlak voor de Europese klimaatmaatregelen afneemt. De komende jaren zullen fossiele brandstoffen steeds duurder worden, en de demonstraties van de gele hesjes in heel Europa staan bij veel regeringsleiders nog vers in het geheugen.
'Ik reken liever op mijn eigen kracht'
Of zij de straat op zou gaan, weet Susanna Maccagni niet. "Als het een vreedzame demonstratie is, dan wel. Ik ken zo veel mensen in deze situatie die zich schamen. Het is beter om te laten zien dat we er zijn." Zelf zo'n protest organiseren ziet ze dan weer niet voor zich. "Ik heb al duizend dingen aan m'n hoofd, dat kan er echt niet bij."
Van de Italiaanse overheid, of zelfs de Europese Unie, verwacht Maccagni niets. "Als er hulp komt, maakt dat mijn situatie zeker makkelijker. Maar ik vertel tegen iedereen dat ik werk zoek, en er komt vast wel wat. Ik reken liever op mijn eigen kracht dan op maatregelen van de overheid."
