Dankzij de slepende formatie en het feit dat er al acht maanden een demissionair kabinet zit, zou het een tamelijk beleidsarme Prinsjesdag worden. Veel grote keuzes worden inderdaad overgelaten aan een volgend kabinet, maar niet allemaal.
Hieronder een overzicht van de vooruitzichten, plannen en plannetjes uit de Miljoenennota, alles bij elkaar bedragen de uitgaven zo'n 350 miljard euro.
Economische cijfers
Wat betreft de economie ziet de nabije toekomst er heel goed uit, was de boodschap bij de Miljoenennota. Zo zet het economisch herstel na de coronacrisis nog sterker door dan werd gedacht: volgend jaar 3,5 procent groei en dit jaar 3,9.
Verder blijft de koopkracht gemiddeld ongeveer gelijk en loopt de werkloosheid een beetje op: tot 3,5 procent volgend jaar.
Lees hier meer over de economische vooruitzichten:
Klimaat
Zoals gezegd wordt niet al het beleid op de lange baan geschoven. Om de CO2-uitstoot terug te dringen, zoals opgelegd door het Urgenda-vonnis, trekt het kabinet 6,8 miljard euro uit. Het geld is voor subsidies voor duurzame energie voor bedrijven (denk aan zonne- en windparken).
Ook gewone mensen worden financieel verleid tot verduurzamen. Er komen bijvoorbeeld maatregelen voor elektrische auto's, warmtepompen en isolatie van woonhuizen.
Verder gaat de belasting op aardgas per 1 januari weer een beetje omhoog, met twee cent per kuub. De energiebelasting voor stroom daalt juist een beetje. Sinds het Klimaatakkoord in 2019 werd gesloten, zijn de energiebelastingen op gas gestegen met in totaal bijna 13 cent.
Het kabinet kijkt niet alleen naar klimaatplannen in Nederland, voor "klimaatactie in ontwikkelingslanden" heeft het kabinet 1,3 miljard euro in gedachten.
Wonen
Het was al uitgelekt, maar het kabinet investeert de komende 10 jaar 100 miljoen per jaar voor het bouwen van 900.000 woningen. In totaal gaat het dus om een miljard euro.
Om kwetsbare mensen te huisvesten is 50 miljoen euro beschikbaar. Dit jaar nog krijgen tientallen gemeenten een financiële bijdrage voor de (flexibele) huisvesting van dak- en thuislozen, arbeidsmigranten en andere "spoedzoekers".
Corona
Ongeveer een kwart van de uitgaven op de begroting gaat naar de zorg: 93 miljard. Ruim 2 miljard daarvan is volgend jaar nodig voor coronabestrijding. Denk aan: vaccinaties, teststraten en bron- en contactonderzoek.
Ook aan een volgende pandemie is gedacht: 22 miljoen is uitgetrokken voor "pandemische paraatheid" en er komt een speciaal "pandemisch centrum". Jaarlijks wordt verder 5 miljoen euro uitgetrokken voor de Nationale Zorgreserve, met zorgmedewerkers die ingezet kunnen worden bij een crisis.
De hele begroting voor 2022:
- NOS
- NOS
Kinderopvangtoeslagenaffaire
Het kabinet reserveert meer geld voor compensatie van slachtoffers en andere kosten voor het afhandelen van de toeslagenaffaire. Uit de stukken blijkt dat Financiën aan totale kosten voor de hele operatie nu uitgaat van in totaal 5 miljard euro. De stijging komt onder meer doordat meer mensen dan verwacht zich als gedupeerde hebben gemeld.
Zorgpremie
Met Prinsjesdag wordt ook altijd duidelijk of en hoeveel de zorgpremie stijgt. Het kabinet rekent voor volgend jaar op 2,75 euro per maand erbij (hoe hoog de premie wordt, hangt af van de verzekeraar). De zorgtoeslag stijgt overigens mee en het eigen risico blijft 385 euro, omdat de Tweede Kamer daarom had gevraagd.
Gemiddeld zijn we volgend jaar 100 euro per persoon meer kwijt aan zorgkosten via premies en belastingen.
Jeugdzorg en zelfmoordpreventie
Voor de jeugdzorg komt 1,3 miljard euro beschikbaar. Met dat geld moet het jeugdzorgstelsel worden hervormd. Verder wil het kabinet stages in de zorg stimuleren, daarvoor is 63,5 miljoen euro uitgetrokken. En er is 5,5 miljoen uitgetrokken voor de stichting 113 Zelfmoordpreventie.
Recht en criminaliteit
Ook al eerder uitgelekt: ruim 400 miljoen structureel extra om ondermijnende criminaliteit te bestrijden. Er gaat onder meer geld naar de beveiliging van bedreigde personen, forensische opsporing en bescherming van infrastructuur en logistieke processen tegen criminelen. Om de boosdoeners te kunnen herbergen (eenmaal gepakt) gaat er ook meer geld naar gevangenissen en andere justitiële instellingen.
De sociale advocatuur krijgt een financiële impuls van het kabinet. De vergoeding van sociaal advocaten gaat omhoog. Of in de woorden van het kabinet: "Wordt in overeenstemming gebracht met de gemiddelde tijdsbesteding die zij aan een zaak kwijt zijn."
Demissionair minister Hoekstra van Financiën bood vanmiddag de Miljoenennota aan in de Tweede Kamer:
Desinformatie
Het kabinet wil meer aandacht voor het tegengaan van onrust en nepnieuws op sociale media. Er is steeds vaker onrust die online begint of daar wordt aangewakkerd. Daarom wil het kabinet kijken of de manier waarop burgemeesters en de politie kunnen optreden wel volstaat.
Het kabinet gaat onderzoeken waar de onrust vandaan komt en wil het gesprek aan gaan met "gekwetste en kritische doelgroepen".
Oefenmunitie en meer
Er gaat structureel 95 miljoen extra naar Defensie. Dat geld gaat vooral naar munitie om mee te oefenen, zorg voor veteranen en het versterken van de militaire inlichtingendienst MIVD.
In totaal heeft Defensie 12,5 miljard euro per jaar te besteden, ofwel 1,47 procent van de begroting. Dat is niet genoeg om te voldoen aan de NAVO-norm van 2 procent.
Onderwijs
Begin dit jaar werd al bekend dat er via het Nationaal Programma Onderwijs eenmalig 8,5 miljard beschikbaar wordt gesteld om corona-achterstanden in het onderwijs weg te werken. Het gaat dan niet alleen om studieachterstanden, maar ook om sociaal-emotionele achterstanden.
Het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en het speciaal onderwijs krijgen hiervoor de komende 2,5 jaar in totaal 5,8 miljard. Zo'n 2,7 miljard is bestemd voor het mbo, hbo en wo.
Thuiswerken
Om ook na de coronacrisis thuiswerken te faciliteren komt er een onbelaste thuiswerkvergoeding. Voor 2 euro per werkdag kan de werkgever wc-papier, koffie en stookkosten van de werknemer betalen.
Koninklijke geldzaken
In de begroting is voor het hele Koninklijk Huis ruim 10 miljoen euro gereserveerd. Salaris en onkosten voor koning Willem-Alexander, koningin Máxima, prinses Beatrix en prinses Amalia zijn de grootste kostenposten. Het viertal krijgt opgeteld ongeveer een ton meer dan vorig jaar.
Verder valt in de begroting op dat er minder gevlogen gaat worden met het regeringsvliegtuig, een besparing van 24.000 euro. Daarentegen is er wel meer budget voor de leden van het Koninklijk Huis om met normale vluchten te reizen, ruim 40.000 euro meer dan afgelopen jaar.
