Sven Schaap
redacteur Online
Sven Schaap
redacteur Online
Landen geven samen wereldwijd honderden miljarden te weinig uit aan het verminderen van de kwetsbaarheid voor klimaatverandering. Daarvoor waarschuwt de milieuorganisatie van de VN (UNEP) in een jaarlijks rapport over klimaatfinanciering. Het tekort, dat jaarlijks tientallen miljarden groter blijkt dan eerder werd geschat, maakt met name ontwikkelingslanden kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering.
Uit het rapport blijkt dat er wel tien tot achttien keer meer geld naar het verminderen van de kwetsbaarheid voor klimaatverandering moet gaan dan de rijke landen nu aan hulp opbrengen. Dit was in 2021 zo'n 21 miljard dollar, maar volgens de berekeningen van de onderzoekers moet er de komende jaren naar schatting jaarlijks 215 miljard tot 387 miljard voor beschikbaar zijn.
"Er is een gapend gat in termen van wat we nodig hebben en hoeveel financiering er nu beschikbaar is", zegt onderzoeker klimaatfinanciering Pieter Pauw van de Technische Universiteit Eindhoven, een van de hoofdauteurs van het rapport. "Als je deze uitkomsten als een rapportcijfer uitlegt, dan is dit een dikke onvoldoende."
De wetenschappers achter het rapport leggen de huidige klimaatfinanciering naast de afspraken en doelen van het Klimaatakkoord van Parijs (2015) en concluderen dat de financiering fors omhoog moet. Zo wijzen ze erop dat klimaatbeleid "jammerlijk tekortschiet" en dat de opwarming gemiddeld nu al op 1,1 graden ligt. Tegen het einde van de eeuw houden ze rekening met een opwarming van 2,4 tot 2,8 graden, met grote klimaatrisico's tot gevolg.
Gat moet worden gedicht
Met het oog op de toenemende weersextremen als jarenlange droogte in Oost-Afrika, overstromingen in China en Pakistan en extreme hitte in India en Noord-Afrika, roept het rapport op tot het beschikbaar maken van veel meer geld.
Het 'klimaatadaptatiegat', zoals het verschil tussen de beschikbare financiën en het benodigde bedrag wordt genoemd, moet worden gedicht om grote economische schade en talloze slachtoffers te voorkomen, is de oproep.
Het rapport van de organisatie van de Verenigde Naties komt minder dan een maand voor het begin van de klimaattop in Dubai, waar het veel zal gaan over de financiering van klimaatadaptatie in ontwikkelingslanden. Bij de afgelopen toppen in Egypte en Schotland stond het compenseren van klimaatschade en klimaatsteun ook al centraal.
Dat zal nu niet anders zijn, denkt Pauw. "Ontwikkelingslanden zullen herhalen hoe belangrijk adaptatie voor ze is en hoe belangrijk die financiering is, en hoe enorm die nu tekortschiet."
Hij hoopt dat geopolitieke ontwikkelingen als de oorlog tussen Israël en Hamas en de oorlog in Oekraïne de komende top niet zullen overschaduwen. "We hebben het klimaat met de financiële crisis al eens naar de achtergrond geschoven, en met de coronacrisis weer. Maar dat is kicking the can down the road. Klimaatverandering dendert door en hoe langer wij wachten met het nemen van maatregelen, hoe duurder het wordt. Heel veel landen staat het water letterlijk aan de lippen, dus die kunnen zich het niet permitteren om prioriteit te geven aan iets anders."
Rond 2050 veel meer nodig
De honderden miljarden die de komende jaren nodig zijn, is niet de enige alarmerende boodschap in het VN-rapport. Want zelfs als het huidige gat wordt gedicht, is er in de toekomst naar verwachting nog veel meer geld nodig. Rond 2050 zullen de klimaatrisico's naar verwachting zo groot zijn dat er jaarlijks een veelvoud nodig is van de honderden miljarden waar nu al over wordt gesproken.
Het is de bedoeling om de internationale financiering voor adaptatie in ontwikkelingslanden tot 2025 te verdubbelen. Daarna worden er nieuwe financieringsdoelen gesteld. Toch is het niet de verwachting dat het gat daarmee gedicht wordt. Daarom moet er meer gebeuren volgens de onderzoekers, die opmerken dat veel rijkere ontwikkelingslanden nog meer kunnen doen.
Daarbij kijken ze ook naar Nederland, dat zich met zijn kustbescherming en landbouw overigens wereldwijd "profileert als kampioen klimaatadaptatie". "Maar dan kijk ik ook een beetje naar de komende verkiezingen: je moet het klimaat niet gaan behandelen alsof het alleen over de vraag 'wel of geen kerncentrale' gaat. Dat is maar een heel klein stukje van de puzzel. Je moet het klimaatdebat niet beperken tot kernenergie."
