Het is nog onduidelijk wie er achter de aanslagen in Kabul zit, maar verdenkingen gaan uit naar de lokale tak van Islamitische Staat. Volgens de VS vertonen de aanslagen alle kenmerken van een aanval door IS-K, meldt persbureau Reuters op basis van een hooggeplaatste bron binnen de Amerikaanse regering.
Er werd al enige tijd gewaarschuwd voor IS-K. Bekend is dat die organisatie op voet van oorlog verkeert met de nieuwe machthebbers in Afghanistan, de Taliban. Maar wat weten we verder over Islamitische Staat in Afghanistan?
Terwijl IS in Irak en Syrië zo goed als verslagen is, is de groepering nog wel actief in andere landen. In Afghanistan opereert de groepering onder de naam 'Khorasan Provincie' (IS-K of IS-KP). Khorasan refereert aan een historische regio die delen van het huidige Afghanistan en Pakistan omvat.
Bij een ziekenhuis vertellen getuigen van de aanslagen wat ze zagen:
IS maakte in januari 2015 bekend dat er een Afghaanse tak operatief was. Die zou vooral bestaan uit voormalige leden van de Taliban uit Afghanistan en Pakistan. IS-K ziet zichzelf als nog strikter dan de Taliban, en de twee zijn gezworen vijanden. IS-K beschouwt de Taliban als 'afvalligen', wat het doden van Taliban-aanhangers volgens de groepering rechtvaardigt.
IS-K veroordeelde de overeenkomst tussen de VS en de Taliban begin 2020 en verzet zich nu tegen de machtsovername door de Taliban. De groep bestaat volgens een schatting, gebaseerd op VN-rapporten en andere internationale bronnen, uit zo'n 2000 leden. Dat zegt Tanya Mehra, expert bij het International Centre for Counter-Terrorism.
De hele dag werd al gewaarschuwd voor de dreiging van een aanslag op of rond de luchthaven van Kabul. Ook de Britse minister van Defensie zei eerder vandaag al geloofwaardige inlichtingen hierover te hebben ontvangen:
IS-K heeft veel verliezen geleden de afgelopen jaren. Vorig jaar werd ook de leider gearresteerd. Desondanks heeft de groepering nog wel aanslagen gepleegd. Daarbij liepen de doelwitten uiteen van NAVO-troepen, politici en de Taliban tot religieuze minderheden.
En hoewel de militanten zich vooral in twee provincies ophouden, Kunar en Nangarhar, werden de aanslagen uitgevoerd in heel Afghanistan.
Innige banden
De Taliban hebben na hun machtsovername toegezegd ervoor te zorgen dat Afghanistan niet opnieuw een uitvalsbasis wordt voor internationaal terrorisme. De vraag is of ze dat willen waarmaken, en in hoeverre ze dat kunnen, zegt Mehra. Zelf hebben de Taliban namelijk ook nog altijd innige banden met al-Qaida, dat ook nog steeds actief is in Afghanistan.
Mogelijk hoopt IS in Afghanistan te groeien door Talibanstrijders aan te trekken die het niet eens zijn met het vredesproces.
Maar het omgekeerde is ook goed mogelijk, zegt hoogleraar en terrorisme-expert Beatrice de Graaf van de Universiteit Utrecht. "IS-KP bestaat vooral uit overlopers uit de Taliban, maar er zijn ook militanten uit de Golfstaten bij. Ze hebben geld en voertuigen. De vraag is of de overlopers nu de Taliban succes hebben, niet terug overlopen en IS laten voor wat het is."
Het is lastig de omvang, intentie en dreiging van IS-K vast te stellen, zegt De Graaf. "Omdat de organisatie erg meelift op lokale en regionale rivaliteiten en machtsconflicten. En die verlopen zeer dynamisch op dit moment."
Dat is hoe groot IS is in Afghanistan, maar wie zijn de Taliban eigenlijk? Bekijk het in deze video:
