Weer burgerdoden bij eindeloos conflict: wat hebben Hamas en Netanyahu te winnen?
Tientallen doden aan Palestijnse zijde en enkele aan de Israëlische kant, onder wie vrouwen en kinderen. Hoe langer de Israëlische bombardementen op de Gazastrook en de raketaanvallen vanuit Gaza op Israël doorgaan, hoe hoger de tol die zowel Israëliërs als Palestijnen betalen.
Het is de derde keer dat Israël oorlog voert met Hamas, de groepering die sinds 2007 aan de macht is in Gaza. Hoewel experts het erover eens zijn dat geweld het conflict tussen Israël en de Palestijnen niet kan oplossen, lijkt geen van de partijen bereid op korte termijn in te binden.
Want ondanks burgerdoden en verwoesting hebben zowel Hamas als Netanyahu een belang bij dit conflict.
'Hamas zit opgesloten'
De luchtaanvallen begonnen afgelopen maandag. Hamas besloot vanuit Gaza raketten af te vuren richting Israël nadat Israëlische agenten waren binnengevallen in de Al-Aqsamoskee, een van de heiligste plekken voor moslims.
Erwin van Veen, Midden-Oostendeskundige bij Instituut Clingendael, ziet de raketaanvallen vooral als een politiek statement. "Ze zijn militair niet relevant, maar drukken wel verzet uit - met tragische consequenties", licht hij toe. De grote meerderheid van de Palestijnse raketten wordt nog voor landing onderschept door het Israëlische luchtafweersysteem.
Maar al zijn de acties van Hamas vooral symbolisch, de leiders van de groepering hebben wel wat te winnen bij het geweld. "Uiteindelijk zitten zij opgesloten in de Gazastrook", zegt Van Veen. De raketaanvallen zijn voor Hamas een kans om zich te profileren onder Palestijnen, zodat ze bij nieuwe verkiezingen niet alleen in Gaza, maar ook in de Westelijke Jordaanoever macht kunnen uitoefenen.
Netanyahu wil premier blijven
Het Israëlische leger reageerde op de raketaanvallen met veel preciezere luchtbombardementen. "Hamas heeft een hoge prijs betaald, en zal nog een hogere prijs betalen", zei de Israëlische premier Netanyahu. Naast een politiekantoor werden in Gaza ook flatgebouwen gebombardeerd, weliswaar na waarschuwingen zodat bewoners op tijd konden wegkomen.
De militaire operatie zou tijd kosten, zei Netanyahu. Volgens correspondent Ankie Rechess komt dat de premier politiek gezien goed uit. In Israël werden de afgelopen twee jaar al vier keer verkiezingen georganiseerd, waarbij het Netanyahu nooit lukte een regering samen te stellen. "Toen is de formatie overgedragen aan een alternatieve, veel linksere regering", zegt Rechess. "En die formatie was bijna rond, voordat door dit conflict alles stil kwam te liggen."
Hoe langer de formatie op zich laat wachten, hoe beter voor de positie van Netanyahu. "Als het de alternatieve coalitie niet lukt om binnen de wettelijke termijn van drie weken een regering voor te stellen, bestaat de kans dat er opnieuw verkiezingen worden gehouden, en dat Netanyahu toch weer verkozen wordt", legt Rechess uit. Voor de premier staat er veel op het spel. "Hij heeft drie strafzaken tegen zich lopen en probeert alles te doen om uit de gevangenis te blijven. Als hij premier blijft, of demissionair premier blijft, kan hij eindeloos die strafzaken uitstellen."
Grondoorlog?
Zowel Hamas als Netanyahu heeft er dus belang bij dat het conflict nog enige tijd aanhoudt. Naast het luchtoffensief bracht Israël de afgelopen dagen zelfs grondtroepen in gereedheid in de buurt van Gaza.
"Zo'n grondoorlog kan best een realistisch scenario zijn", zegt Rechess. "De woordvoerder van het Israëlische leger zei dat alle opties open zijn." Maar volgens Midden-Oostendeskundige Erwin van Veen gaat het ook hier vooral om symboolpolitiek, en is de kans klein dat Israël het grondoffensief doorzet. "Dan krijg je een guerrillaoorlog in stedelijk gebied, waarbij aan beide zijden flink wat doden vallen."
Einde aan het geweld
Als er geen grondoorlog komt met een duidelijke winnaar en verliezer, hoe komt er dan een einde aan het geweld?
Diplomatiek wordt hard aan een oplossing gewerkt. Qatar, Egypte en de Verenigde Naties proberen beide partijen te bewegen tot een staakt-het-vuren. Van Veen heeft er weinig vertrouwen in. "Israël luistert niet naar de VN. En ook wat Qatar ervan vindt, zal hen niet zo veel interesseren. De enige die een vuist kan maken, is de VS. En dat zie ik vooralsnog niet gebeuren."
Op de langere termijn zou het volgens correspondent Ankie Rechess goed zijn dat er zowel in Israël als in de Palestijnse gebieden een nieuwe leiding komt. "Een leiding die voor het belang van het volk wil werken. Niet om hun eigen zakken te vullen of om uit de gevangenis te blijven."
Maar door het huidige conflict is de formatie in Israël gepauzeerd. De verkiezingen die dit voorjaar in de Palestijnse gebieden zouden worden gehouden, werden al eerder uitgesteld. "Het is om cynisch van te worden", vat Ankie Rechess de situatie samen. "En dat zijn we ook bijna."
