Britten en EU bereiken 'eindelijk' handelsakkoord, no-deal-brexit afgewend
Het is de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk gelukt om onder grote tijdsdruk een no-deal-brexit te voorkomen. De onderhandelaars zijn het eens geworden over een handelsakkoord.
"We hebben eindelijk een overeenkomst", zei voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen op een persconferentie. "Het was een lange weg, maar we hebben een eerlijk en gebalanceerd akkoord."
Ze benadrukt dat de EU en het Verenigd Koninkrijk in de toekomst nauw blijven samenwerken:
Ook de Britse premier Johnson presenteert het als een goede deal. "Alles wat het Britse volk was beloofd tijdens het referendum in 2016 en in de verkiezingen vorig jaar, wordt geleverd met deze overeenkomst", stond in zijn eerste verklaring na de bekendmaking.
In zijn toespraak voegde hij daar aan toe: "Deze deal betekent stabiliteit en zekerheid in wat soms een moeilijke relatie is geweest", verwees hij naar de jarenlange, harde brexit-onderhandelingen tussen de EU en de de Britten.
Volgens Johnson is met het handelsverdrag jaarlijkse een bedrag van 660 miljard pond gemoeid:
"We hebben de controle over ons land en over onze toekomst per 1 januari terug", zei hij. "We kunnen weer zelf beslissen over onze wetten, we hebben weer volledige zeggenschap over onze landbouw."
Hij sloot af door te benadrukken dat de twee partijen ondanks brexit verbonden blijven. "Dit land blijft emotioneel, cultureel en strategisch gehecht aan Europa."
Minister Blok van Buitenlandse Zaken is positief over het akkoord. Nederland gaat de conceptteksten nu nauwkeurig bestuderen, zegt hij. "Hierbij zal speciale aandacht uitgaan naar de afspraken over een gelijk speelveld tussen de EU en het VK, de toegang van Nederlandse vissers tot de Britse wateren en de governance van het akkoord."
Ook premier Rutte reageert op Twitter verheugd:
Vanochtend waren er al vroeg berichten dat Johnson om 09.00 uur een persconferentie zou geven over de deal, maar dat tijdstip verstreek zonder dat de premier naar buiten was gekomen. Dat er vandaag een deal zou komen, was wel duidelijk, maar het moment waarop werd aldoor naar achteren geschoven. Tot op het laatste moment praatten beide kampen over hoe het na 1 januari verder moet met de visserij, een van de grootste twistappels.
Formeel heeft het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie al verlaten, op 31 januari 2020. Om te bepalen hoe het VK en de EU in de toekomst met elkaar zaken zouden doen, werd besloten een overgangsperiode in te stellen tot 1 januari 2021.
Gelijk speelveld
De onderhandelingen over het handelsakkoord verliepen moeizaam, met name vanwege drie grote struikelblokken. Zo is er lang gesproken over het zogenoemde 'gelijke speelveld' en onder welke voorwaarden Britse bedrijven vrij met de EU kunnen blijven handelen. De EU wil oneerlijke concurrentie voorkomen.
Ook waren de meningen verdeeld over hoe er toezicht gehouden moest worden op de gemaakte afspraken, bijvoorbeeld via sancties. En de onderhandelaars botsten dus over de visserij; de Britten willen de vis in hun eigen wateren grotendeels voor zichzelf houden.
Maar op al die punten is nu dus na zo'n negen maanden praten overeenstemming bereikt, waarmee de reuzentaak van de hoofdonderhandelaars - Michel Barnier namens de EU en David Frost namens het VK - is voltooid. Nooit eerder werd er zo snel zo'n veelomvattend handelsakkoord gesloten.
Voor 1 januari moest er een akkoord op tafel liggen. Anders dreigde er een no-deal, waarmee de bestaande vrijhandelsafspraken zouden vervallen en de Britten en de EU volgens de regels van de Wereldhandelsorganisatie met elkaar zouden gaan handelen. Dat zou beide economieën veel geld kosten.
Daarnaast zouden er in zo'n situatie tal van praktische problemen ontstaan: vliegtuigen en vrachtwagens zouden stil komen te staan vanwege grenscontroles en vissers zouden niet meer kunnen vissen.
Geen rustige Kerst
In Brussel werd deze maand daarom alvast begonnen met het voorbereiden van een sterk afgeslankt brexit-akkoord, dat de zwaarste klappen van een no-deal-brexit moest opvangen. Dat noodplan is nu dus niet meer nodig.
Maar het akkoord betekent allesbehalve een rustige Kerst in Brussel en Londen. Het moet nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement en het Britse Lagerhuis. Verder moeten de juridische teksten in de deal, die naar verluidt vele honderden pagina's telt, worden vertaald in alle 24 officiële talen van de EU. Overigens kan het Europees Parlement de deal na 1 januari ook met terugwerkende kracht nog goedkeuren.
