Op de Dam in Amsterdam hebben enkele duizenden mensen gedemonstreerd tegen "het anti-zwart politiegeweld in de VS en Europa", zoals de organisatie het noemt. Ook wilden ze racisme als institutioneel probleem onder de aandacht brengen.
De demonstratie volgde op dagenlange protesten in de Verenigde Staten naar aanleiding van de dood van de zwarte Amerikaan George Floyd. Hij overleed nadat een agent in Minneapolis hem minutenlang met een knie tegen zijn nek op het asfalt drukte.
Het protest is een initiatief van het collectief Kick Out Zwarte Piet in samenwerking met de groep Black Queer & Trans Resistance NL. In een persbericht schrijven zij dat "institutioneel racistisch geweld tegen zwarte mensen een probleem is dat zich ook in Nederland en de rest van Europa voordoet".
Geen anderhalve meter
Veel demonstranten droegen mondkapjes. De meeste aanwezigen hielden in eerste instantie ruim afstand, maar door de drukte lukte dat al snel niet meer. De organisatie had vooraf rekening gehouden met een opkomst van 250 tot 300 demonstranten, maar dat werden er fors meer.
Verschillende Kamerleden vallen over de massale samenkomst. PVV-leider Geert Wilders trekt op Twitter de vergelijking met de coronaregels voor de horeca en stelt dat burgemeester Halsema "links boven de wet zet". Daarnaast vraagt hij minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid naar de kamer te komen voor tekst en uitleg.
CDA-collega Julius Terpstra noemt het protest "een klap in het gezicht van ons zorgpersoneel". Volgens VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff had de demonstratie gestopt moeten worden:
Maurice van den Bosch, voorzitter van de raad van bestuur van het Amsterdamse ziekenhuis OLVG vreest een verspreiding van het coronavirus doordat er geen afstand wordt gehouden. Deze longarts noemt het goedkeuren van het protest een "grote fout":
Er zijn voor zover bekend geen boetes uitgedeeld, laat een woordvoerder van de gemeente Amsterdam weten. De politie is op de achtergrond aanwezig en spreekt mensen aan op het handhaven van de coronaregels. Burgemeester Halsema (GroenLinks) zegt tegen AT5 dat mensen "zelf verantwoordelijk zijn" en de demonstratie te belangrijk is om in te grijpen.
Grapperhaus: buiten de perken
SGP-leider Kees van der Staaij noemt Halsema's reactie "glad ijs". "Sinds wanneer is het een grondwettelijk criterium of een demonstratie 'te belangrijk' is om te verbieden?" twittert hij.
Minister Grapperhaus laat in een reactie weten dat het wel of niet door laten gaan van een demonstratie een verantwoordelijkheid van de lokale driehoek van burgemeester, politie en officier van justitie is. Wel zegt hij dat de grote mensenmassa "echt de perken te buiten" ging, hoewel demonstreren een grondrecht is.
Marianne Poot, fractievoorzitter van de VVD in Amsterdam, eist dat Halsema zich verantwoordt voor de gemeenteraad. "Mijn allerbelangrijkste vraag is: waarom wordt er met twee maten gemeten?", reageert ze in Langs de Lijn en Omstreken op NPO Radio 1.
Niet de eerste keer
Corona of niet, voor veel demonstranten is de dood van Floyd de druppel. "Normaal uit ik mijn zorgen alleen op sociale media, maar deze keer besloot ik van mijn scherm vandaan te komen", zegt een actievoerder tegen de NOS. "In de VS is het natuurlijk erger, maar ook in Nederland maak ik racisme mee."
Een vrouw uit Ede zegt de beelden van de arrestatie van Floyd niet uit haar hoofd te krijgen. "Ik was geschokt. Er klinkt nu veel kritiek op het geweld bij de protesten, maar er wordt voorbijgegaan aan de oorzaak daarvan."
Volgens de demonstranten is in Nederland veel racisme "geïnstitutionaliseerd":
"Het is niet de eerste keer, maar hopelijk wel de laatste keer", zegt een ander over de dood van Floyd. Een man uit Groningen vult aan: "Ik hoop dat dit de allerlaatste keer is dat we moeten protesteren. Hopelijk kunnen we de volgende keer iets vieren."
