Coronacrisis is 'moment van ommekeer' voor massatoerisme Barcelona

• Rop Zoutberg

  correspondent Spanje

Op de Ramblas pikt een meeuw venijnig in een dode duif. Er is verder bijna niemand te bekennen, alleen politieauto's rijden voorbij. De befaamde bloemenstalletjes van de lange toeristenstraat door het centrum van Barcelona zijn gesloten. Achter het glas verdorde planten en bloemen, meer dan een maand geleden achtergelaten toen de lockdown begon.

De oude binnenstad - waar meer bedden voor toeristen dan voor de inwoners zijn - is een spookstad. De cijfers van afgelopen jaar waren euforisch, er werden twintig miljoen overnachtingen geteld. Maar nu weet de stad, net als veel andere toeristensteden in Europa, niet meer hoe het na het coronavirus verder moet.

"Iedereen weet dat dit een moment van ommekeer is", zegt Oscar Ubide, baas van de ondernemersvereniging op de markt La Boquería. "Onze omgangsvormen gaan veranderen. Het zal lang duren voordat mensen dit vergeten zijn. Op deze markt waren we gewend aan de drukte, en het leven zal ooit wel terugkeren. Maar het zal heel anders zijn dan we gewend waren."

De Spaanse toeristische lobby Exceltur schat dat de verliezen dit jaar in de richting van de honderd miljard euro gaan. Een vijfde daarvan komt voor rekening van Barcelona. "Dit is niet alleen een ramp die de volksgezondheid raakt", beaamt burgemeester Ada Colau, die ons na veel aandringen te woord staat. "Dit is ook een sociale en economische crisis. Die gaat nog lang duren en heel Europa raken."

Colau: "Barcelona is volop geraakt door het coronavirus. Er zijn meer dan 2000 mensen overleden en de stad is onherkenbaar. De eerste stap is het virus onder controle te krijgen. Daarna moet de economie weer op gang komen, al weten we nu al dat we niet terugkeren naar de situatie van voorheen. Bedrijven zullen sluiten, mensen zullen hun werk verliezen."

Adempauze

Toch ziet Colau de huidige periode als een noodzakelijke adempauze, waarin de stad kan nadenken over sectoren die al lange tijd onder spanning stonden. Het massatoerisme heeft te veel negatieve gevolgen gehad. "Het toerisme van de toekomst moet duurzaam zijn. En veel meer verbonden met het leven in de stad. Bezoekers vermengen met de inwoners. Zo komt er een evenwicht."

Maar voorlopig oogt een bezoek aan de stad als een eerste aanblik na een verschrikkelijke ramp met hooguit duizend overlevenden. De rolluiken bij de meeste stalletjes op de toeristenmarkt La Boquería zijn naar beneden. Wie op tijd investeerde in internet en nu online zijn vis verkoopt redt het nog, vertelt Luisa Ripoll. Ze is de vijfde generatie van een familie van visverkopers op de markt.

Het doet Ripoll pijn om 'haar' markt zo leeg te zien. Rop Zoutberg zocht haar op:

De echo van holle voetstappen herhaalt zich bij de Sagrada Familia, de wereldberoemde kathedraal van Antoni Gaudí. Er is geen toerist meer te bekennen, met linten is het park om de kathedraal afgezet.

Nog geen half jaar geleden voerde Pere Mariné er actie om het massatoerisme te stoppen. "De bewoners zijn verdreven, wijken zijn resorts geworden. De stad moet weer voor de inwoners worden."

"Dit is een grote kans om het toerisme terug te brengen tot menselijke proporties", vindt Mariné. "Er zijn plannen het vliegveld El Prat uit te breiden. Dat gaat dan van 52 naar 80 miljoen passagiers. Die uitbreiding moet nu van tafel. Het kan gewoon niet, voor een klein gebied als Catalonië en Barcelona."

Maar een eerste stap lijkt in Barcelona gezet. Het gemeentebestuur startte een onderhandeling met de verhuurders van vakantie-appartementen in het centrum. "We hebben deze appartementen nodig", zegt burgemeester Colau. "Zodat we gebruik maken van deze huizen. Ik snap best dat je met speculatie meer verdient. Maar laten we met die leegstaande panden in ieder geval een sociale functie gaan vervullen."