Ze hebben gezichten die getekend zijn door de oorlog, maar zijn vriendelijk en ontspannen. In ruil voor ons paspoort geven ze een pasje dat kennelijk genoeg is om Idlib in te mogen. Tenminste, het stukje van de Syrische provincie dat door deze geharde rebellen wordt gecontroleerd.
Twee jongens van de Syrische hulporganisatie Violet wachten ons op bij de grenspost. Zij hebben beloofd ons een paar uur rond te leiden door "de grootste humanitaire ramp in negen jaar Syrische oorlog", zoals de Verenigde Naties de situatie in Noord-Idlib nu noemt. Ze kennen de weg en de gevaren, zodat ze ons hopelijk op tijd kunnen waarschuwen.
Dit is wat Lucas Waagmeester in Idlib zag:
Het gebied is vooral heel erg vol met mensen, blijkt tijdens de rit richting een van de vele opvangkampen. De wegen zijn kapot, overal is verkeer, op de stoepen zijn markten ingericht, werkplaatsen in de open lucht. Er is stank en herrie, en op ieder stukje open grond zijn tenten neergezet waarin nu mensen wonen.
Zodra we wat hoger op een heuvel zijn, zien we in alle richtingen het blauw en wit van tentzeilen op de heuvels. Waar de stadjes en dorpjes overgaan in kampen, is nauwelijks nog te zien.
En er komen iedere dag nieuwe gezinnen bij. "De vliegtuigen vallen huizen aan, en die huizen storten in op de families", legt een oudere heer uit voor zijn tent in een kamp bij het stadje Kah. Het is een geraamte van aan elkaar gelaste buizen met op de kale vloer een paar tapijten over elkaar heen voor de warmte.
Een miljoen vluchtelingen wonen hier op een stukje land dat steeds kleiner wordt; het regeringsleger van president Assad is met hulp van Rusland bezig aan een opmars richting het noorden van Idlib. "Ze richten hun bommen op wijken waar burgers wonen", zegt de oude man verontwaardigd. "Het regime en zijn bondgenoten vallen zelfs ziekenhuizen aan."
Dat blijkt inderdaad de voornaamste bron van stress in een kliniek die we binnenlopen. Dokter Mohammed Abrash is er aan het werk, hij pendelt heen en weer tussen verschillende ziekenhuizen in Noord-Idlib. "Sinds het offensief van het regime begon hebben ze 67 ziekenhuizen vernietigd." Onder artsen die aan het werk zijn is altijd de angst dat er een bombardement komt, zegt Abrash.
'Met bommen vegen ze de dorpen leeg'
Hij leidt ons rond door verschillende ziekenzalen waar gewonden liggen, een jongen die herstelt van een operatie aan zijn buik; "een granaatscherf", zegt de dokter droog. En bij een andere man tilt hij het deken op. "Hij is geraakt aan zijn been, we hebben er een pin in gezet."
Abrash noemt de bombardementen op ziekenhuizen de voornaamste oorlogsstrategie van het regime. "Ze raken klinieken, markten, huizen, zodat mensen niet anders kunnen dan wegtrekken. Zo vegen ze de dorpen en steden leeg, en kan het regime die plekken innemen. Het is nu overduidelijk hun strategie in Idlib."
De laatste dagen komen er minder bommen uit de lucht. Het is de reden dat we nu relatief veilig even het gebied in kunnen.
Syrische troepen krijgen rake klappen van het Turkse leger. Sinds het weekend werden drie Syrische gevechtsvliegtuigen door Turkse F-16's uit de lucht gehaald. Ook zijn de Turken met drones en artillerie een groot offensief begonnen tegen Syrische grondtroepen.
Turkije besloot daartoe nadat vorige week tientallen Turkse militairen die in het gebied gelegerd zijn omkwamen bij een bombardement. De Turken willen de Syrisch-Russische opmars stoppen, om te voorkomen dat die uiteindelijk de miljoen vluchtelingen in het noorden van Idlib de Turkse grens over jaagt. Want dat is de enige plek waar al die mensen nog heen kunnen, als het Syrische leger de hele provincie verovert.
"Ik zweer je, we hadden hier een feestje toen we hoorden dat Turkije in Syrië zou ingrijpen", zegt een van de mannen in het kamp bij Kah. Onder de vluchtelingen heerst er sinds de Turkse actie de opluchting. "Als Turkije het niet doet, doet niemand het", valt zijn vriend hem in de rede. De mensen hier voelen zich alleen gelaten, zegt hij. "We willen dat de rebellen worden bewapend en dat Europa en Amerika iets doen om ons te beschermen tegen de criminelen Assad en Poetin."
Strijdgroepen
Nog voor we zijn uitgepraat en alles rustig in beeld kunnen brengen, meldt een van de jongens van Violet dat het niet veilig is om te blijven. Hoewel we hier zijn met toestemming van de rebellen, zegt dat niet veel. Verschillende strijdgroepen strijden ook onderling om de controle in Idlib, sommige zijn ook in het kamp actief.
De terugrit naar de grenspost is frustrerend. Langs de weg liggen honderden verhalen die verteld moeten worden, maar we komen er niet bij. Ieder moment kunnen de bombardementen weer heviger worden, toestemming krijgen om deze plek te bezoeken is een traag proces, en de onvoorspelbaarheid van de oorlog maakt het lastig om hier te werken.
Als we net onze pas hebben ingeleverd bij de grenspost van de rebellen en de Turkse kant van de grens weer over zijn, komt er een berichtje binnen van dokter Mohammed Abrash. Hij bedankt voor onze komst en eindigt met een wens: "Ik hoop dat mijn boodschap uw mensen zal bereiken."
Waarom Idlib nu het strijdtoneel is en wat Turkije en Rusland daarmee te maken hebben, zie je in deze uitlegvideo:
