Nederland krijgt een 'speciaal gezant' die moet zorgen dat er zo snel mogelijk meer testcapaciteit voor corona beschikbaar komt. Minister De Jonge zei in de Tweede Kamer dat het kabinet niet toevallig heeft gekozen voor Feike Sijbesma, voormalig topman van biochemie-concern DSM. Voor een man dus die goed thuis is in de wereldwijde markt van de grondstoffen die nodig zijn voor de tests.
Betekent deze benoeming dat Nederland terugkomt op zijn huidige spaarzame testbeleid, dat afwijkt van het succesvolle Zuid-Koreaanse of Singaporese beleid? De belangrijkste vragen:
Gaan wij nu ook 'testen, testen, testen', zoals de Wereldgezondheidsorganisatie adviseert?
Nee, dat niet. Sijbesma moet in de eerste plaats de huidige tekorten aan coronatesten te lijf gaan. Op dit moment geldt er een maximum van 2000 testen per dag. Dat betekent dat er zelfs aan veel zorgpersoneel 'nee' verkocht moet worden. De Jonge wil dat de testen niet alleen in de zorg ruimer beschikbaar komen, maar ook in de andere vitale beroepen in deze crisistijd.
Plannen voor een Zuid-Koreaanse of Singaporese aanpak zijn er op dit moment niet. Dat betekent dat de huisartsen patiënten met symptomen voorlopig nog zonder test thuis moeten laten uitzieken. Zolang tenminste de klachten niet zo ernstig worden, dat zij naar het ziekenhuis moeten. Maar ook daar wordt niet iedereen meer getest met een PCR-test. Sommige patiënten krijgen een CT-scan, maar die levert niet afdoende bewijs op. Er is voor mensen die per se willen weten of zij corona hebben nog niet één zelfhulptest waarvan de betrouwbaarheid al bewezen is.
Kun je de pandemie wel effectief bestrijden als je niet weet wie ziek is en wie niet? De WHO noemde het 'vuur bestrijden met een blinddoek om'.
Het RIVM nuanceert die stelling. Het Nederlandse beleid is dat iedereen die koorts krijgt, thuis moet blijven. En sinds maandag alle andere gezinsleden ook. Dat komt volgens het RIVM op hetzelfde neer als het isoleren van alle positief geteste mensen, zoals een land als Zuid-Korea doet.
Hoe kan het dat Duitsland wel grote aantallen coronatests kan uitvoeren? Heeft Nederland zitten slapen?
Terugkijkend ontkent niemand dat de 35 ziekenhuislaboratoria meer hadden moeten inslaan. Maar dergelijke aantallen zijn nooit eerder nodig geweest. Ook niet ruim tien jaar geleden, tijdens de Mexicaanse griep.
Bij de verschillen met andere landen spelen volgens de kenners allerlei zaken een rol. Zaken als: uit welke landen haal je bijvoorbeeld de testbenodigdheden, heb je een fabriek binnen je eigen grenzen, hoe snel heb je gehandeld na de eerste uitbraak in China?
Maar het grootste Nederlandse probleem is het bijna-monopolie van één aanbieder: het Zwitserse bedrijf Roche. Minister De Jonge probeert deze farmaceut nu zover te krijgen dat hij het recept van een schaarse vloeistof vrijgeeft die nodig is om de testapparaten op gang te houden. Het bedrijf zegt dat op internet een recept te vinden is van een algemene buffervloeistof die werkt in de apparaten van Roche. Bovendien zegt Roche weer voorraad te hebben van de buffervloeistof.
Vrijwel volledig afhankelijk van één bedrijf, kan dat niet anders?
Ja, dat wil het kabinet veranderen. De Jonge hoopt onder meer dat er meer tests in Nederland zelf worden geproduceerd. Daarnaast zijn er 'sneltests' op de markt gekomen - overigens ook één van Roche - die momenteel door het RIVM en het Erasmus MC worden getest op betrouwbaarheid. Volgende week of uiterlijk de week daarna zou het onderzoek daarnaar klaar moeten zijn.
