Alisja Winkel
redacteur Bureau Washington
Alisja Winkel
redacteur Bureau Washington
Wat begon als een historisch divers veld van Democratische kandidaten, met onder anderen zes vrouwen, eindigt in een tweestrijd die Amerika tientallen keren eerder heeft gezien. De strijd om de Democratische nominatie gaat tussen twee witte mannen op leeftijd. Pijnlijk voor de Democraten, die juist zo trots waren op hun diverse deelnemersveld.
Maandag verliet senator Amy Klobuchar de race voor de Democratische nominatie, donderdag gooide senator Elizabeth Warren de handdoek in de ring. Het vertrek van Warren is voor veel Democraten een teleurstelling, omdat ze een sterke campagneorganisatie had opgebouwd en indruk maakte met haar kennis en gedetailleerde beleidsvoorstellen.
Het einde van haar campagne betekent dat er dit verkiezingsseizoen officieel geen kans meer is op de eerste vrouwelijke president. Technisch gezien doet er nog één vrouw mee, het Hawaïaanse Congreslid Tulsi Gabbard, maar met slechts twee gewonnen gedelegeerden op zak en een nationale peiling die rond de twee procent blijft steken, maakt zij geen schijn van kans.
Na de tussentijdse Congresverkiezingen van 2018 trad een recordaantal vrouwelijke volksvertegenwoordigers toe tot het Congres. De flinke toename was vooral bij de Democraten zichtbaar. Het kwam deels voort uit een collectief gevoel van woede en wanhoop na de verkiezingsoverwinning van Trump. Eén dag na zijn inauguratie waren in de Amerikaanse hoofdstad honderdduizenden vrouwen op de been om te protesteren tegen zijn presidentschap.
Die trend zette zich dit jaar voort. Een recordaantal vrouwelijke kandidaten stelde zich verkiesbaar, desondanks zijn acht maanden voor de verkiezingen alle vrouwen al uitgeschakeld.
Verkiesbaarheid
Amerikaans onderzoek toont aan dat vrouwen en mannen in de tussentijdse Congresverkiezingen evenveel kans hebben om te winnen, maar dit jaar was er één struikelblok waar vrouwelijke kandidaten harder over vielen dan mannen: verkiesbaarheid. In 2016 vroegen Amerikanen zich hardop af of Hillary Clinton wel sympathiek genoeg was. Dit jaar werden vrouwelijke kandidaten vooral belaagd met de vraag of ze wel verkiesbaar genoeg zijn.
De zoektocht naar de meest verkiesbare kandidaat is een direct effect van vier jaar president Trump. Voor Democratische kiezers is Trump uit het Witte Huis krijgen prioriteit nummer één. De hamvraag van de voorverkiezingen luidt dan ook: welke kandidaat kan de strijd met Trump het beste winnen? Na het verlies van Hillary Clinton in 2016 sloeg de twijfel onder veel Democraten toe of weer een vrouw tegenover Donald Trump wel een goed idee was.
Uit onderzoek van vorig jaar blijkt dat een ruime meerderheid van Democraten op een vrouw zou willen stemmen, maar slechts 33 procent gelooft dat hun buren hetzelfde zouden doen. Deze aanname speelt een grote rol in de uiteindelijke stemkeuze van kiezers. Zo ontstaat er een "verkiesbaarheidsval" legde socioloog Marianne Cooper uit in een interview met de New York Times. Het is in feite een self-fullfilling prophecy. "Als kiezers denken dat andere kiezers niet op een vrouw stemmen, stemmen ze zelf niet op een vrouw. En zo zal een vrouw dus niet winnen."
Veilige keuze
Daarbij staat Trump bekend om zijn vrouwonvriendelijke uitspraken en hij heeft zich geregeld op seksistische wijze uitgelaten over vrouwelijke politici. Door een man te nomineren, kan Trump dit soort retoriek niet gebruiken om de Democratische kandidaat te ondermijnen, zo is de cynische veronderstelling. Mannen onder elkaar hebben geen last van seksisme, leek Joe Biden eerder dit jaar te suggereren. Hij zei dat de seksistische aanvallen op Hillary "veelvoudig en oneerlijk" waren en dat dit bij hem als kandidaat niet zou gebeuren.
Vooral onder gematigde Democraten heerst een verlangen terug naar een tijd van meer politiek fatsoen. Daarom zoeken ze een veilige keuze, iemand waarvan ze met zekerheid kunnen zeggen dat diegene Trump kan verslaan. Ook dit sentiment hielp niet mee voor de vrouwelijke kandidaten.
Het plaatst vrouwelijke politici vaak in een onmogelijke positie. De reactie van Elizabeth Warren was tekenend toen ze donderdag uit de race stapte. "Als je zegt dat seksisme een rol speelde in de voorverkiezingen dan noemt iedereen je een zeikerd. Als je zegt dat je geen seksisme hebt ervaren, denken miljoenen vrouwen: 'Op welke planeet leef jij?'."
