Voor het eerst herbesmettingen vastgesteld, wetenschappers maken zich nog niet druk

De eerste herbesmettingen met het coronavirus zijn vastgesteld. Wetenschappers maken ze zich geen zorgen zolang het bij incidenten blijft.

Eerst terug naar het begin, wat is het nieuws?

Gisteren werd duidelijk dat een 33-jarige man in Hongkong voor de tweede keer besmet is met het coronavirus, vier maanden nadat hij de eerste keer besmet raakte. Na onderzoek bleek het virusmateriaal van april anders dan in augustus. Hierdoor kon voor het eerst met zekerheid gesteld worden dat het om een herinfectie ging. Niet veel later bleek dat er ook herbesmettingen in Nederland en België zijn vastgesteld.

Waarom maken virologen zich niet druk?

Dat er patiënten zouden opduiken met relatief snelle herbesmettingen lag in de lijn der verwachting, dat is normaal bij luchtweginfecties. "Maar dit zijn waarschijnlijk uitzonderingen. Het zou mij verbazen als dit virus zich wat dit betreft anders gedraagt dan vergelijkbare virussen", zegt viroloog Menno de Jong.

"In het algemeen is de afweer die je opbouwt bij luchtweginfecties niet levenslang. Griep krijg je meerdere keren", zegt viroloog Mariet Feltkamp. "Verkoudheden hebben sommigen elk jaar. Dat heeft ermee te maken dat dit virussen zijn die oppervlakkig blijven, het gaat om een hogere luchtweginfectie. De immuniteit verdwijnt daar snel weer. Ik denk dat coronavirussen daar geen uitzondering op zijn."

Zolang we nu niet met herbesmettingen om de oren geslagen worden, is er niet veel aan de hand, zegt De Jong. "Er zijn meer dan 23 miljoen infecties wereldwijd vastgesteld en nu slechts drie bewezen herinfecties. Je moet het in dat licht zien; het gaat om incidentele gevallen."

Waarom raakten deze drie opnieuw besmet?

Van de man in Hongkong en de Belgische patiënt weten we dat niet. In Nederland gaat het om een oudere patiënt met een verslechterd immuunsysteem, meldde viroloog Marion Koopmans gisteren. "Je kunt je voorstellen dat die geen goede afweerrespons heeft opgebouwd", zegt De Jong. "Daardoor is het risico groter dat iemand opnieuw besmet raakt. Incidenteel kan zoiets bij dit soort patiënten voorkomen."

Wat weten we van de hevigheid van de tweede besmetting?

Bij de man in Hongkong waren de verschijnselen de tweede keer minder hevig. Ook dat is in lijn met vergelijkbare virussen. Bij luchtweginfecties bouw je normaal gesproken afweer op, zegt Feltkamp. Het virus wordt herkend door het lichaam. Bij herinfectie is er een geheugenrespons. De ernst van de nieuwe infectie zal daardoor minder zijn dan de eerste keer.

Er wordt gewaarschuwd voor te snelle conclusies. Maria van Kerkhove, hoofd van de corona-werkgroep van de WHO, zei gisteren dat de meeste covid-19-patiënten - ook die met milde verschijnselen - wel degelijk immuniteit opbouwen. Maar het is volgens haar niet duidelijk hoelang die immuunrespons standhoudt en hoe sterk die is.

Is de kans groot dat herbesmetting bij veel mensen opduikt?

De onderzoekers die de herbesmetting in Hongkong vaststelden, zeggen dat we er niet vanuit moeten gaan dat herstelde coronapatiënten immuun zijn. Ook zij moeten in de toekomst gevaccineerd worden en zich aan afstandsregels houden, net als anderen.

Feltkamp en De Jong gaan ervan uit dat de veruit meeste mensen die corona gehad hebben in ieder geval tot volgend jaar beschermd zijn. "In de overgrote meerderheid van de gevallen zal dat zo zijn", zegt De Jong. "Dat is wat we zien bij andere luchtwegvirussen, en ik heb geen reden om hier nu, na deze incidenten, aan te twijfelen voor dit nieuwe coronavirus. Deze drie gevallen zijn denk ik enkel uitzonderingen die de regel bevestigen."

De indruk is niet dat er nog veel onbekende herbesmettingen zijn. Herbesmetting zal af en toe blijven voorkomen.

En nu?

Om vast te stellen hoe goed herstelde coronapatiënten beschermd zijn tegen het virus is langdurig onderzoek nodig. Grote groepen patiënten moeten gevolgd worden. Zo kan gemonitord worden wie er eventueel opnieuw besmet raken en kan hoe het virus er dan uitziet. Wat het betekent voor mogelijke toekomstige vaccins is nog niet duidelijk.