Australische Blue Mountains hard getroffen: 'We kunnen soorten verliezen'
Meer dan driekwart van het bij toeristen geliefde Blue Mountains-gebergte in Australië is in zekere mate aangetast door de bosbranden. Toch zijn delen van het werelderfgoedgebied komend weekend weer geopend voor bezoekers.
Aan de rand van een veenmoeras nemen ecologen Ian Baird en John Merson de schade op in het verdorde landschap. Het gebied hoort drassig te zijn, maar nu knispert de droge aarde onder hun voeten.
80 procent is geheel of gedeeltelijk verbrand, zegt correspondent Eva Gabeler vanuit het gebied:
Wetenschappelijk gezien is dit een interessante periode, zegt Baird. Maar ook een pijnlijke. Als ecoloog besteedde hij het grootste deel van zijn leven aan onderzoek in de Blue Mountains, een gebied van meer dan 10.000 vierkante kilometer. Tijdens dit ongekend hevige bosbrandseizoen is 80 procent van het natuurpark in verschillende gradaties verbrand.
Zorgen om alles wat groeit
Baird bestudeert eucalyptusbomen, bedreigde diersoorten en veenmoerassen die bepalend zijn voor de ecosystemen in het gebied. "In sommige gevallen is dit de enige plek waar deze bomen, planten en dieren nog voorkomen. Maar de toekomst van alles wat groeit en leeft in dit gebied is zorgelijk door klimaatverandering."
Maar liefst drie keer raasden bosbranden door het westelijke deel van het natuurpark, in de buurt van het dorp Blackheath.
Het vuur en de bosbranden zijn onderdeel van dit landschap.
De Blue Mountains staan vooral bekend om de diversiteit aan eucalyptusbomen. Meer dan honderd soorten zijn in het gebied te vinden. En die bomen kunnen best tegen een stootje, vertelt Baird. "Het vuur en de bosbranden zijn onderdeel van dit landschap. De bomen kunnen goed herstellen."
Maar, benadrukt hij, dan moeten de bomen daar wel de tijd voor krijgen: een kleine tien jaar. "Door klimaatverandering is het risico dat we vaker en hevigere bosbranden meemaken. Daardoor kunnen we soorten verliezen", waarschuwt Baird. "En dat geldt ook voor de dieren in de veenmoerassen. De gekielde waterskink bijvoorbeeld, een bepaald type hagedis die alleen hier voorkomt."
Een deel is nog groen
De broekspijpen van de heren beginnen inmiddels zwart te kleuren door de verkoolde takken op de grond. John Merson, directeur van het Blue Mountains Worlde Heritage Institute, wijst naar de toppen van een zwartgeblakerde groep bomen zonder bladeren. "Hier is een kroonvuur doorheen getrokken. Deze bomen zijn het zwaarst getroffen."
Maar tussen de dorre stammen staan ook bomen met takken. En zelfs takken waar nog bladeren aan hangen. "Een deel van de bladeren is zelfs nog groen, dat is fantastisch", zegt Merson. "Niet alle bomen zijn even erg verbrand." Hij doet zijn best optimistisch te blijven.
Vanaf het bekendste uitkijkpunt in het gebied is het dal overwegend groen. "En kijk hier, wat mooi", hij wijst naar een banksia-plant die langzaam herstelt. De ecoloog is in overleg met de gemeente over directe maatregelen om de gevolgen van de droogte in de veenmoerassen te bestrijden.
'Dit verandert de biodiversiteit'
Merson legt uit dat bosbranden onderdeel zijn van de natuurlijke cyclus. Een proces waarbij planten ontkiemen, zaad produceren en zichzelf vernieuwen nadat ze getroffen zijn door het vuur. Mits ze daar de tijd voor krijgen. "En we weten niet hoe heftig komend seizoen zal worden en welke gebieden weer geraakt worden door bosbranden."
De omstandigheden zijn slecht. Uit een van Mersons eerdere studies bleek dat een derde van alle soorten verloren kan gaan als gevolg van klimaatverandering. Gebieden die normaal gesproken maar eens in de dertig jaar verbrandden, kunnen nu elke tien jaar aan de beurt zijn, vertelt Merson. "Dat verandert de biodiversiteit en ook de basis van dit werelderfgoedgebied.''
Uiteindelijk is er maar een oplossing die bijdraagt aan het in stand houden van dit natuurpark, benadrukt hij fel. "We moeten onze CO2-emissie drastisch verlagen."
Het liefst zou hij zien dat iedereen daar zijn steentje aan bijdraagt. "Dit is niet alleen onze CO2-emissie. Het is die van iedereen. Dit is een werelderfgoedgebied. Het is net zoveel van Australië als dat het van Nederland is."
