Het moet zorgen voor veel nieuwe mogelijkheden, maar tot nu toe blijft het een beetje vaag. Er wordt achter de schermen hard gewerkt aan 5G, de opvolger van ons huidige mobiele internet. Maar wat kunnen we daar nou straks mee?
In december 2017 is er een belangrijke stap gezet in de ontwikkeling ervan en 5G is ook een hot topic bij het Mobile World Congress, dat deze week in Barcelona wordt gehouden. De ambities zijn groot. Alleen: wie zijn oor bij de Nederlandse telecomindustrie te luister legt, hoort ook onrust over de ontwikkelingen. Nederland is er in de ogen van velen onvoldoende klaar voor.
De eerste vraag die waarschijnlijk in je opkomt, is wanneer je zelf 5G kunt gebruiken op je telefoon. Dat duurt nog wel even. "Voor de consument is 4G een beetje het eindpunt", zegt Tim Poulus, financieel analist bij onderzoeksbureau Telecompaper. "Met die technologie kunnen we nog heel goed uit de voeten, dus ik denk dat je ervan kunt uitgaan dat we nog jaren 4G gebruiken."
Zelfrijdende auto's en robots
Op zich is dat ook niet erg; we kunnen nu al een hoop met 4G. Je Netflix- of YouTube-livestream wordt bijvoorbeeld niet per se sneller van 5G. Daarnaast verhogen providers nog altijd de snelheid van het huidige netwerk.
Het grote voordeel van 5G zit hem in de enorme capaciteit die het netwerk aankan. Die gaat er voor zorgen dat we straks dingen kunnen doen die nu nog onmogelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan:
- het aansluiten van miljoenen of misschien zelfs miljarden apparaten op het netwerk van het internet der dingen. We hebben het dan onder meer over sensoren die bijvoorbeeld in lantaarnpalen of stoplichten zitten en informatie doorgeven.
- zelfrijdende auto's kunnen er gebruik van gaan maken. Die moeten straks met elkaar en centrale servers communiceren en dat gaat zorgen voor veel extra data. Daarbij is belangrijk dat de vertraging (latency genoemd) zo laag mogelijk is.
- die vertragingstijd is voor toepassingen van belang, zoals het scenario (waarvan nu nog wordt gezegd dat dit echt toekomstmuziek is) waarbij een arts op afstand via een robotarm iemand dankzij een 5G-verbinding kan opereren.
- en tenslotte kan 5G een veel hogere beeldkwaliteit aan en wordt het mogelijk om zeer hoge kwaliteit videobeelden naar virtual reality-brillen te streamen.
Om ervoor te zorgen dat deze toepassingen ook daadwerkelijk kunnen worden gebruikt, zijn er onlangs afspraken gemaakt over welke radiotechniek 5G-apparaten gaan gebruiken, vertelt Toon Norp van TNO. Hij is ook voorzitter van een werkgroep binnen de 3GPP, de organisatie die de 5G-standaard ontwikkelt. Zijn team is verantwoordelijk voor het opstellen van de eisen waar de techniek aan moet voldoen. Die afspraken waren belangrijk; het akkoord erover werd gezien als een mijlpaal.
Maar, benadrukt Norp, de ontwikkeling van 5G is nog niet helemaal klaar. Want de afspraken moeten nog verder worden uitgewerkt en dat gebeurt pas deze zomer. "Zie het alsof je al een auto hebt die 130 kan rijden, terwijl de snelweg daar nog niet klaar voor is." Met andere woorden: er moet nog worden besproken hoe de netwerken waar alle 5G-communicatie straks overheen gaat, eruit gaan zien.
Groningen en Amsterdam
Ondertussen wordt er al wel volop getest. In Nederland hebben we 5Groningen, een organisatie die testen uitvoert met bijvoorbeeld een drone voor het monitoren van de landbouw of ambulances waarbij een arts in het ziekenhuis alvast kan meekijken naar de patiënt. Daarnaast wil Amsterdam in 2020 een 5G-netwerk gaan aanleggen rond de Johan Cruijff Arena, al is het wel de vraag of dat gaat lukken.
In Azië zijn ze ook volop bezig met 5G en daar is de noodzaak ook groter, zegt Norp. "Ze kampen daar met capaciteitsproblemen en moeten dus sneller overschakelen."
Tijdens de Olympische Spelen lieten fabrikanten zoals Samsung en Intel zien wat ze straks met 5G kunnen, bijvoorbeeld in zeer hoge kwaliteit beelden livestreamen naar virtual reality-brillen. De verwachting is dat er tijdens de Olympische Spelen van 2020 meer getoond zal worden.
Miljarden
Er is nog veel onduidelijk, maar wat wel vaststaat zijn de frequenties waar 5G gebruik van gaat maken. Dat zijn er drie. Eén daarvan, de 700 MHz-band, wordt volgend jaar in Nederland geveild. Dergelijke veilingen leverden in 2012 meer dan 3,8 miljard euro op. De tweede en volgens experts belangrijkste band, de 3,5 GHz, kan nog niet worden geveild.
En daar zit een probleem voor Nederland: de 3,5 GHz-frequentie wordt tot 2022 of 2023 volop gebruikt, onder meer door de AIVD en de MIVD om af te luisteren. Dat betekent dat ze de komende jaren nog niet kunnen starten met het uitrollen van een landelijk dekkend 5G-netwerk. En dat maakt telecomproviders steeds onrustiger. Zij vrezen, zeggen ze tegen de NOS, dat dit gevolgen kan hebben voor de positie van Nederland op het ontwikkelingsvlak van 5G.
'Voor ons essentieel'
"We hameren hier al een jaar op", zegt Tom Poelhekken, chief technology officer bij KPN. "Voor ons is de ontwikkeling van 3,5 GHz essentieel. We willen uiteraard graag met het ministerie van Defensie kijken naar oplossingen."
Bij Vodafone is hetzelfde geluid te horen. "We hebben onze bezorgdheid hierover geuit aan de overheid", zegt Ruud Koeyvoets, bij Vodafone mede-verantwoordelijk voor de uitrol van 5G. "Hoe eerder er actie wordt ondernomen, hoe beter. Anders zou het de Nederlandse economie kunnen schaden." Bij T-Mobile en Tele2, die willen gaan fuseren, is dezelfde boodschap te horen.
Die angst is volgens Norp terecht. "Het is een cruciaal onderdeel van 5G en er is nog geen oplossing in zicht." Er kan nog gekeken worden of er nog ruimte zit tussen de verschillende belanghebbenden bij 3,5 GHz. Uiteindelijk is het een politieke afweging wat je belangrijker vindt."
Ik denk dat de telecomproviders terecht op hun strepen gaan staan.
In de Tweede Kamer zijn eerder deze maand vragen gesteld naar aanleiding van een artikel in Het Parool over de problemen rond 3,5 GHz. Het ministerie van Economische Zaken zegt dat het kijkt naar mogelijke oplossingen, maar benadrukt dat het niets kan veranderen aan de contracten die op dit moment lopen.
Een deel stopt in 2022, een deel in 2026. Op dit moment zijn er volgens het ministerie 130 vergunningen verleend voor het gebruik van de 3,5 GHz band, die boven de lijn Amsterdam-Zwolle wordt gebruikt door de AIVD en de MIVD. Voor de rest wordt de band gebruikt voor internet in Zeeland en in de haven van Rotterdam.
Het ministerie van Defensie laat weten samen met Economische Zaken over het probleem in gesprek te willen met de diverse partijen. Of het ook apart gaat spreken met KPN, zoals de telecomprovider voorstelt, weet het nog niet. KPN zou graag van Defensie horen hoe ze gebruikmaken van de 3,5 GHz band, want alleen dan kunnen ze kijken hoe er tot een oplossing gekomen kan worden.
Koploper in de wereld
Nederland is nu nog koploper als het om mobiele netwerken gaat, volgens onderzoek van OpenSignal. Vooral op het gebied van snelheid doen we het erg goed (gemiddeld 42,2 Mbit p/s). Alleen Singapore is beter, met 44,31 Mbit p/s. Als het gaat om de beschikbaarheid van een mobiel signaal, staan we in de top-10.
Iedereen is het er wel over eens dat 'we' die positie graag willen behouden. Maar de vraag is dus of dat het 3,5 GHz-probleem roet in het eten gaat gooien. Dat moet de komende tijd duidelijk worden. "Ik denk dat de telecomproviders terecht op hun strepen gaan staan", zegt financieel analist Tim Poulus. Maar hij relativeert het probleem wel een beetje. "Er gaan hier allemaal slimme mensen naar kijken, dus er komt ongetwijfeld een oplossing."