Stikstof: vier vragen (en antwoorden) over de uitstoot van boeren
De boeren zijn de hoofdschuldigen aan de stikstofuitstoot. Zo wordt er in Nederland vaak gedacht, volgens boeren die gisteren op het Malieveld stonden. Zij vinden dat ze al veel doen om stikstof terug te dringen en vragen zich af waarom het daar nooit over gaat. Of over het feit dat boeren niet alleen stikstof uitstoten, maar ook vastleggen? En waarom wordt Schiphol niet aangepakt?
Allemaal vragen die gisteren leefden op het Malieveld. Het RIVM houdt in Nederland bij hoeveel stikstof er wordt uitgestoten. Wat leren we van die cijfers?
1. Hoeveel stikstof stoot de landbouwsector uit?
De landbouwsector stootte in 2017 106 miljoen kilo stikstof uit in de lucht, becijfert het RIVM. Het grootste deel kwam van de veeteelt, de stikstofuitstoot van dieren was goed voor 94 miljoen kilo. Daar komt volgens het RIVM nog 12 miljoen kilo stikstof bovenop, hoofdzakelijk door energieverbruik in de landbouw, bijvoorbeeld door kassen en andere bronnen.
Geen enkele sector in Nederland stoot meer uit dan de landbouw. Het verkeer en de industrie - de andere twee grote uitstoters - stootten in hetzelfde jaar respectievelijk 44,79 miljoen en 16.9 miljoen kilo stikstof uit.
2. Maar de sector legt ook veel stikstof vast, toch?
In 2017 ging er 712 miljoen kilo stikstof de sector in. Dat stikstof zit in allerlei dingen die koeien, varkens en gewassen nodig hebben om te kunnen groeien. Bijvoorbeeld krachtvoer en ruw voer. Niet al die stikstof wordt ook weer uitgestoten. Het grootste deel, 393 miljoen kilo, wordt uit veevoer door het vee opgenomen en vastgelegd in producten als vlees, melk en eieren.
De rest, 225 miljoen kilo stikstof, gaat in de bodem en 94 miljoen kilo gaat naar de lucht. En die laatste vorm van uitstoot, via de lucht, is waar het in deze discussie veel over gaat. Dat stikstof daalt neer en dat is slecht voor de natuur.
3. Heeft de landbouw de afgelopen jaren de stikstofuitstoot teruggedrongen?
Sinds de jaren 90 wordt er steeds minder stikstof uitgestoten, ook door de landbouw. Die heeft haar stikstofuitstoot teruggebracht door onder meer doelmatiger mest te gebruiken in de akkerbouw, en de stallen en mestopslag te verbeteren waardoor daar ook minder stikstof uit verdwijnt.
Met resultaat: in 1990 werd er 289 miljoen kilo stikstof uitgestoten door de landbouwsector, en in 2017 was dat dus nog 106 miljoen kilo. Een reductie van 64 procent.
Niet alleen de landbouw, ook de industrie en het verkeer zijn minder gaan uitstoten.
Die reductie is de afgelopen tien jaar wel grotendeels gestagneerd. Dat komt onder andere door de invoering van het programma aanpak stikstof (PAS) in 2015, en door het afschaffen van de melkquota, waardoor melkveehouderijen zijn uitgebreid.
4. En Schiphol dan? Stoot de luchtvaart niet veel meer stikstof uit dan de landbouw?
Het woord 'Schiphol' viel vaak tijdens het protest dinsdag. Veel boeren vinden het onbegrijpelijk dat de politiek vooral naar de landbouw wijst en niet naar de luchtvaart terwijl deze sector door de jaren steeds maar meer uitstoot, zowel stikstof als CO2.
De luchtvaart stoot volgens de modellen echter veel minder stikstof uit dan de landbouw, namelijk 1,2 miljoen kilo. De uitstoot van de landbouw is met deze berekening van het RIVM 88 keer zo hoog.
Het RIVM rekent daarbij al het vliegverkeer mee dat vanuit Schiphol vertrekt en landt, maar ook de kilometers die ze vliegen boven Nederland. Vluchten die hier niet landen of opstijgen zijn hier niet in meegerekend, evenals vluchten boven de 3000 voet.
Waarom was de uitstoot van stikstof ook alweer een probleem? NOSop3 legt het je uit in deze video:
