De EU in jouw leven: je hebt het misschien niet zo door, maar hij is er wel

• Heleen D'Haens

  redacteur Buitenland

Op donderdag 23 mei kiezen we nieuwe leden van het Europees Parlement. Veel mensen liggen daar niet van wakker. Vijf jaar geleden ging maar 37,3 procent van alle Nederlanders naar de stembus; een veel lager percentage dan bij alle andere verkiezingen.

Toch hebben wetten en regels die in Europa gemaakt worden, grote invloed op je dagelijks leven. Misschien meer dan je denkt. Zonder dat je je dat voortdurend bewust bent, heb je er elke dag van begin tot eind mee te maken.

Het begint al wanneer je 's ochtends de kraan openzet. Het water is immers onderworpen aan Europese regels. Volgens die regels moet kraanwater overal in de Europese Unie drinkbaar zijn. En er zijn plannen om de kwaliteitsnormen voor kraanwater verder aan te scherpen.

Ook veel producten in je badkamerkastje zijn onderworpen aan regels uit Brussel. Zo mogen cosmeticaproducten die in de EU verkocht worden sinds enkele jaren niet meer getest worden op dieren, en moeten medicijnverpakkingen sinds februari van dit jaar voorzien zijn van een unieke identificatiecode, die garandeert dat de medicijnen niet vervalst zijn. Veel Nederlandse apothekers vinden die maatregel overigens overdreven.

Door naar de woonkamer dan. Het logo op de televisie, CE, staat voor 'Conformité Européenne', Frans voor 'in overeenstemming met de Europese regels'. Verschillende producten, zoals elektrische apparaten en speelgoed, moeten zo'n logo hebben om te bewijzen dat ze voldoen aan Europese regels over veiligheid, gezondheid en milieu. In de praktijk blijkt dat echter niet altijd zo te zijn.

Ook online krijg je te maken met de EU, bijvoorbeeld als je wat koopt of verkoopt via internet. Voor online handel gelden in de hele EU sinds enkele jaren dezelfde regels. Zo kun je als Nederlander shoppen op sites uit andere Europese landen, zonder naar een '.nl'-site te worden doorverwezen.

Daarnaast geldt sinds vorig jaar de Europese privacywetgeving, de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Die verplicht bedrijven en overheden om jou als klant duidelijk te maken welke gegevens ze verzamelen, waarom ze dat doen en hoelang ze die bewaren.

Ook op de supermarkt drukt Brussel een flink stempel. Op de prijs van jouw boodschappen, bijvoorbeeld. Zo hanteert de EU voor 89 ontwikkelingslanden verminderde importtarieven. Producten uit die landen, zoals koffie of cacaobonen, zijn daardoor goedkoper.

Anderzijds kan de EU landen ook verhoogde invoertarieven opleggen, als onderdeel van sancties tegen een land. Dat is op dit moment het geval voor sommige producten uit de Verenigde Staten, zoals pindakaas en cranberrysap.

Ook het etiket van veel dierlijke producten heeft een Europees tintje. Om de voedselveiligheid te garanderen moet van de EU op eieren en vlees een code staan, waaruit af te leiden is in welk land, en zelfs op welke boerderij ze geproduceerd zijn.

Op de weg hebben vooral beroepschauffeurs, zoals vrachtwagen- en buschauffeurs, veel te maken met Europese regels. Zij rijden verplicht met een tachograaf, een machine die registreert hoelang ze op de weg zijn. Zo kan de politie controleren of chauffeurs zich aan de rij- en rusttijden houden die vanuit Brussel zijn opgelegd. Met die apparaten wordt weleens gesjoemeld.

Zelf heb je bijvoorbeeld met Brussels beleid te maken bij het tanken. Om verwarring bij de pomp te voorkomen, hebben brandstoffen sinds eind vorig jaar in de hele EU dezelfde namen, zoals E5 en E10 voor benzine en B7 voor diesel. Ook zijn er Europese normen voor de kwaliteit van benzine en diesel. Zo mag benzine al sinds het begin van deze eeuw geen lood meer bevatten.

Rij je wel eens met kinderen? Ook zij krijgen te maken met de EU: wie kleiner is dan 1 meter 35 moet van Europa zowel op de voor- als op de achterbank in een kinderzitje.

Wie werkt in Nederland, krijgt in de toekomst bijvoorbeeld met de EU te maken voor de regels over ouderschapsverlof. Die verschillen nu nog in alle EU-landen, maar Brussel gaat vanaf 2022 minimumstandaarden opleggen. Beide ouders krijgen recht op vier maanden ouderschapsverlof, waarvan twee maanden betaald. De Nederlandse regering was tegen dat besluit, omdat ze vindt dat de EU zich niet met sociaal beleid moet bemoeien. Toch gaat Nederland de regel uitvoeren.

En je kunt natuurlijk ook werken in een ander land. EU-burgers mogen immers in alle landen van de Europese Unie werken. Je valt dan onder de sociale zekerheid van het land waar je werkt.

Wie werkloos wordt, mag zijn WW-uitkering meenemen naar een ander land om daar nieuw werk te zoeken. Dat betekent bijvoorbeeld dat een Poolse werknemer in Nederland kan werken en daarna met een Nederlandse uitkering nieuw werk kan zoeken in Polen. Nieuwsuur onthulde eerder dit jaar dat met die 'export-WW' veel wordt gefraudeerd. Een voorstel om de regeling nog verder uit te breiden, waar Nederland tegen is, is uitgesteld tot na de Europese verkiezingen.

Ook als je op vakantie gaat, krijg je te maken met Europese regels. Als je het vliegtuig neemt vanuit een EU-land, heb je volgens de EU recht op compensatie wanneer je vlucht langdurig is vertraagd, geannuleerd, of wanneer je wordt geweigerd door overboeking.

Je telefoonrekening op vakantie is dankzij wetgeving uit Brussel flink geslonken. Sinds 2017 mogen telecombedrijven geen geld meer vragen voor roaming, mobiel bellen en internetten in het buitenland. Je betaalt daarvoor op reis nu hetzelfde tarief als thuis.

Honden en katten mag je meenemen op reis binnen de EU, maar ze moeten ze wel een leesbare tatoeage hebben of een microchip met een registratienummer dragen. Dat laatste is een klein buisje dat onder de huid wordt ingebracht. Net als jijzelf moeten je dieren bovendien een huisdierenpaspoort hebben. Daarin staat bijvoorbeeld dat ze zijn ingeënt tegen hondsdolheid.