Van der Breggen en de druk van de wereldtitel: 'Ik werd er chagrijnig van'
Aan het einde van het jaar blikt de NOS met tien sporters terug op 2018. Vandaag: Anna van der Breggen. "Ik kon met niemand meer gewoon een gesprek voeren. Als ik het woord 'WK' hoorde, werd ik al chagrijnig."
In de wereld van Anna van der Breggen doe je niets alleen. Je doet het samen, kijkt om naar elkaar, houdt rekening met elkaar. Zoals God dat bedoeld heeft.
Maar in die wereld reed ze eind september in haar eentje een heel peloton op bijna vier minuten en won ze het wereldkampioenschap, de enige grote prijs die nog ontbrak op haar palmares. Ook dát is de 28-jarige renster uit Zwolle.
Het is een paradox in haar die meer dan eens ter sprake kwam, begin december in een hotel in Heerlen, waar haar ploeg Boels-Dolmans bijeen was.
Het was haar succesvolste jaar ooit. Ze won niet alleen het WK, ze domineerde ook in grote voorjaarswedstrijden als de Ronde van Vlaanderen, Waalse Pijl en Luik-Bastenaken-Luik. Maar 2018 was voor Van der Breggen ook een jaar vol stress.
"De aanloop naar het WK was niet mijn leukste periode. Het plezier was weg." Ze had zichzelf zo'n grote druk opgelegd om het WK te winnen, dat ze er niet mee om kon gaan. Ploegleider Danny Stam herkende haar niet meer. De tranen die vloeiden na de finish? Ze waren niet van geluk, maar van opluchting. Eindelijk was de stress weg.
'De regen achter de regenboogtrui'
Ze besloot er een blog over te schrijven: 'De regen achter de regenboogtrui'. "Ik heb er lang over nagedacht: moet ik hier iets mee of houd ik het voor mezelf? Want het laat een soort zwakte zien. Maar misschien kan het andere sporters helpen. Dat ze denken: oh, ik ben dus niet de enige."
Het begon eind 2017, nadat ze het glooiende WK-parcours had gezien. Ze wist: daar in Innsbruck ligt, na zes tweede plaatsen op wereldkampioenschappen, eindelijk mijn kans op een wereldtitel.
Ze maakte er ook geen geheim van. "Ik ben daar heel open in geweest. Het was op mijn lijf geschreven. Maar waar ik voorheen nooit moeite had met het aangeven wat ik wilde, merkte ik nu: hoe dichterbij het kwam, hoe spannender ik het vond."
Schuldgevoel
Wat niet meehielp: alles en iedereen in haar omgeving deed een stapje opzij voor haar grote doel. Waar zij normaal gesproken omkijkt naar anderen, keken ze afgelopen jaar opeens om naar háár.
"De ploeg heeft meer dan ooit meegewerkt. Er waren rensters die voor mij wedstrijden gingen rijden, zodat ik me beter kon voorbereiden op dat WK. Iedereen in mijn omgeving was ermee bezig, boekte al overnachtingen in Innsbruck. Terwijl als ik vroeger thuiskwam, helemaal niemand wist wat ik aan het doen was."
Ze kreeg er steeds meer vragen over. "Ik kon met niemand meer gewoon een gesprek voeren. 'Hoe gaat het? Ben je er al klaar voor?' Als ik het woord 'WK' hoorde, werd ik al chagrijnig. En zo ga je je vanzelf dan ook voelen."
Een andere vraag die vaak in haar omgeving werd gesteld: hoe ga je Annemiek van Vleuten verslaan? Want zij, die andere Nederlandse topfavoriete, was in topvorm na het winnen van de Giro Rosa en La Course.
Van Vleuten en de eerste demarrage
"Dat is iets waar ik ook aan moest wennen. Het vrouwenwielrennen is tegenwoordig veel meer in de media, het zit gewoon in de lift. Dus er zijn veel meer mensen die zich ermee gaan bemoeien."
Ze schreef in haar blog dat de media alleen maar bezig waren met 'de Anna en Annemiek Show'. "Dat Annemiek en ik allebei kans maakten, wás ook mooi. Die media-aandacht is ook allemaal heel logisch, maar voor mij was het voor het eerst dat ik zo naar een wedstrijd toe werkte. Het was wennen."
En dan moest ze op de dag zelf ook nog een antwoord vinden op die vraag hoe Van Vleuten te verslaan. Er was geen kopvrouw aangewezen door de Nederlandse ploeg.
'Dat was de afspraak, dat wilde Annemiek'
Het probleem leek zich op te lossen voor Van der Breggen toen Van Vleuten in het begin van de wedstrijd betrokken was bij een valpartij. Ze kon echter verder, keerde terug en... demarreerde als eerste. "Ja, dat was de afspraak. Dat wilde zij. Er moest iemand beginnen met demarreren. Als zij weg was gebleven, had ik pech gehad. Dat was het risico."
Van der Breggen zette in de tactische bespreking vooraf bewust een stapje opzij. "Ja, absoluut. Je moet wel. Want je bent er allebei. En je wil allebei die koers winnen. Als ik zelf als eerste had willen demarreren, had het tot een clash kunnen komen. Maar zo was dat niet. Ik bekeek het zo: je weet nooit hoe het loopt. Het kan alle kanten op vallen. Vaak heb je maar één demarrage nodig, maar soms heb je er meer nodig."
Ook in Rwanda keken er mensen naar die wedstrijd in Oostenrijk. Daar woont een meisje, Jennifer, dat gesponsord wordt door Van der Breggen. Ook naar haar kijkt de geboren Hasseltse om.
Ze steunt Jennifer via Compassion, een christelijke organisatie die kinderen in derdewereldlanden ondersteunt. "Je hebt contact met het kindje en met haar gezin. Dat maakt het tastbaar. Je weet waar je geld naartoe gaat."
Jennifer uit Rwanda
Jennifer liet in oktober, op de belangrijkste dag van het jaar voor Van der Breggen, van zich horen. "Op mijn bruiloft kreeg ik een filmpje van haar. Jennifer had gefilmd dat ze het WK had gezien en dat ze mij had zien winnen. Wel bijzonder, omdat het heel ver weg is. Ik kreeg ook al een filmpje van haar na mijn olympische titel in 2016."
Daarnaast is Van der Breggen ambassadrice van een stichting in Oeganda. "Een oom van mij werkt voor 'Bake for Life' en heeft daar vier bakkerijen opgezet. Ik ben er vorige maand op mijn huwelijksreis wezen kijken. Je krijgt niet vaak de mogelijkheid om naar zo'n land te gaan. Wat me opviel: echt alles is anders dan hier. Hoe de mensen denken, hoe de mensen doen, hoe het weer is."
'Kerken zijn soms hele rare dingen'
Het zijn relativerende ervaringen. Ze ondergaat ze allemaal nuchter. Zoals ze ook tegen haar geloof aankijkt. Ze is niet iemand die haar overtuigingen predikt en vindt kerken soms 'hele rare dingen'.
"Ik ben opgevoed met de Bijbel. Uit bijna elk verhaal komt het naar voren: omkijken naar anderen. En als je dat doet, dan voelt dat gewoon goed. Ik vind het bijvoorbeeld leuker om een cadeautje te geven dan te krijgen. Ik vind het prachtig om naar familie te gaan. Of als je thuiskomt en je hebt iemand die op je wacht. Dat geeft dat mooie, fijne gevoel. Verder snap ik lang niet alles van geloof. Ik weet niet hoe het allemaal echt zit."
"Dat willen mensen wel vaak weten hè, ook als ze niet geloven. 'Hoe zit het dan?' In negentig procent van de gevallen denk ik: géén idee, dat weet ik niet. Maar ik denk wel dat God ons gemaakt heeft hier met een vrije keuze. En dat hij heeft geprobeerd te sturen. Zo van: zo krijg je een goede wereld. Met normen en waarden."
"In het wielerpeloton heb je veel verschillende soorten geloof die bij elkaar komen. In welke stroming je precies zit of welke gebruiken je hebt... Alles heeft uiteindelijk één kern en dat is het belangrijkste. Iedereen gelooft in een god en welke dat dan is, is voor iedereen verschillend."
Terug naar die 29ste september. De demarrage van Van Vleuten bleek vruchteloos. Ze werd teruggepakt en dat was het moment dat Van der Breggen aanging. Ze voelde zich goed, was nog fris en gooide haar ziel en zaligheid in de demarrage. Ze achterhaalde enkele rensters die al vroeg in de aanval waren gegaan en niemand zag haar nog terug.
En nu genieten
Ze trapte oeverloos door tot de finish. Ze wilde niet het risico lopen om nog vlak voor de finish bijgehaald te worden. zoals in juli tijdens La Course of zoals in augustus tijdens het EK. "Het maakte me eigenlijk niet uit wat mijn voorsprong was. Ik zat in een focus en die was pas weg toen ik over de finish kwam." Toen kwamen ook de tranen. De stress was eindelijk weg.
Dat alleen de Française Jeannie Longo ooit een grotere voorsprong had tijdens een WK en dat ze nu echt tot de groten in haar sport behoort - ze kan er nog niet zoveel mee. "Dat is misschien leuk om later terug te lezen. Eerst ga ik een jaar lang in de regenboogtrui rijden. En genieten."
