Oude vos Blatter zint op een list

"It ain’t over till the fat lady sings", fluistert een voormalige FIFA-official. De uitspraak staat niet op zichzelf. Na tientallen gesprekken van de NOS met mensen in en rond de FIFA in de laatste weken en maanden, is een nieuw beeld ontstaan van Sepp Blatter.

Een geslagen oude man, op weg naar de uitgang. Dat is wat de meesten zien. Maar ingewijden schetsen het perspectief van een man die niet wil opgeven, die alle stormen bij FIFA heeft doorstaan. En die zint op een list. Een verrassende list.

Gewond dier

In het huidige spanningsveld durven de meeste FIFA-functionarissen en oud-werknemers zich niet openlijk uit te spreken over de toestand van Blatter en de FIFA. Op voorwaarde van anonimiteit vertellen ze aan de NOS het verhaal van een wraakzuchtige man, onberekenbaar als een gewond dier. En nog niet verslagen.

De oude vos Blatter. Zijn haren bijna allemaal verloren. Maar streken heeft hij nog altijd. Vooral als je hem tergt. Het is een publiek geheim dat zijn voormalige vertrouweling Michel Platini hem krenkte tot op het bot. Een dag na de inval van de FBI in Zürich, op 27 mei, zei de UEFA-president: "Genoeg is genoeg. Blatter moet vertrekken."

Een ingewijde zegt daarover: “Platini had ook kunnen zeggen: tot er bewijs is, is iedereen onschuldig. Dat heeft Platini bewust niet gedaan. Dat heeft Blatter erg diep getroffen."

Blatter luisterde niet naar het advies van Platini. Terwijl de FBI-kruitdampen nog in de straten van Zürich hingen - en zeven officials waren opgepakt - liet Blatter het FIFA-congres ‘gewoon’ doorgaan en won hij de verkiezingen op 29 mei. De Zwitser werd met 133 versus 73 stemmen (voor prins Ali bin Al-Hussein) herkozen. Voor nog eens vier jaar. Een duidelijk mandaat van de voetbalbonden uit de hele wereld.

Tot bijna ieders verbazing trok Blatter zich echter vier dagen later terug met de woorden: "Ik voel geen steun meer uit de voetbalwereld."

Onder druk gezet

Onder de dreiging van de Amerikaanse en Zwitserse justitie, die huiszoekingen en arrestaties deden, werd de druk op de FIFA-voorzitter steeds groter.

Er zijn uiteenlopende theorieën over wat er in die dagen is gebeurd. "Natuurlijk is hij onder druk gezet door de Amerikanen", zegt de een. Een ander: "Er werd gedreigd met het bevriezen van alle bankrekeningen als hij zich niet zou terugtrekken."

Net op dat moment moest hij het op het hoofdkantoor in Zürich doen zonder zijn belangrijkste raadgevers. Ze waren naar Canada gereisd voor de openingsceremonie van het WK vrouwenvoetbal, een FIFA-toernooi dat Blatter vanwege de angst voor arrestatie juist meed.

"Hij heeft in paniek gehandeld toen hij terugtrad", zegt een vertrouweling. Om daar aan toe te voegen: "Hij heeft spijt."

Het was een vergaande beslissing op 2 juni, die Blatter dus eigenlijk op stel en sprong nam. In de weken na zijn terugtreden ontstond onduidelijkheid over het definitieve karakter van zijn keuze. Zou Blatter daadwerkelijk vertrekken?

Rookgordijn

Blatter voedde verschillende malen de twijfel door een rookgordijn op te trekken en zijn vertrouwelingen werkten daar graag aan mee. Zo liet op 13 juni zijn oud-woordvoerder Klaus J. Stöhlker in de Zwitserse krant Schweiz am Sonntag optekenen: "Blatter heeft een reële kans. Het hangt ervan af wie zich de komende maanden meldt."

De FIFA nam officieel afstand van Stöhlker en verklaarde: "Blatter legt zijn mandaat in handen van het congres. En hij sluit uit dat hij kandidaat is in de nieuwe verkiezing." De voorzitter zei op 20 juli zelf: "Ik ben geen kandidaat. Ik kan niet de nieuwe president zijn op 26 februari, want ik ben de oude president."

Het gaat bij Blatter zoals altijd weer om datgene wat niet gezegd wordt, en de boodschap die tussen de regels staat. Hij is een goochelaar met woorden, die maar geen afstand kan nemen van de FIFA. Die ook in het weekeinde vroeg op kantoor is. Die nooit vakantie neemt. "FIFA is zijn leven. Hij is getrouwd met FIFA", zei een bestuurslid al maanden geleden.

Sensationeel scenario

Terwijl de wereld denkt dat Michel Platini als enige sterke kandidaat een vrije doortocht krijgt richting de presidentszetel in Zürich, schetsen betrokkenen een sensationeel ander scenario. Zou het onmogelijke dan toch mogelijk zijn? Zou Blatter ook na 26 februari nog steeds de hoogste FIFA-baas kunnen zijn?

Een herrijzenis van Blatter als hoogste voetbalbaas is volgens ingewijden nog steeds mogelijk. Dat werkt zo. Blatter kan tijdens het buitengewone congres van 26 februari 2016 aan de 209 bonden de vraag voorleggen: "Wie steunt mij niet langer als president?"

In dat geval moeten de afgevaardigden van de bonden zo’n vertrouwensvraag door middel van hand-opsteken beantwoorden. "In tegenstelling tot een verkiezing is zo’n stemming openbaar en niet anoniem. Het verandert de situatie totaal, want vaak zeggen officials buiten de zaal iets heel anders dan tijdens een vergadering", legt een FIFA-kenner uit.

Wanneer de bondsvoorzitters het voorstel van Blatter om te stoppen vervolgens niet met een meerderheid aannemen, betekent het dat de Zwitser volgens het congres moet blijven. En dan zou de verrassing compleet zijn. Want dan zou hij zijn termijn af kunnen maken. "Het is een verrassend scenario, maar je moet het zeker niet uitsluiten, alles is mogelijk bij een oude vos," aldus een ingewijde.

Nieuwe schandalen?

Een minder vergaand scenario is dat de FIFA-voorzitter voorstelt het verkiezingscongres zelf uit te stellen. Als aanleiding hiervoor kan hij bijvoorbeeld nieuwe schandalen binnen de wereldvoetbalbond gebruiken. En dat is een realistisch scenario, zeker na de uitspraken van de Amerikaanse minister van justitie Loretta Lynch dat nieuwe arrestaties in de FIFA-zaak zijn te verwachten.

Ook uit de FIFA-burelen komen al geluiden in die richting. "Misschien blijf ik nog wat langer bij jullie dan tot 26 februari", vertelde Blatter volgens een doorgaans goed geïnformeerde bron onlangs tijdens een toespraak aan zijn voltallige personeel.

Niet iedereen in de voetbalwereld zou er blij mee zijn, maar het is dus niet ondenkbaar dat Blatter nog langer in het zadel blijft dan tot 26 februari 2016. Natuurlijk is de dreiging van de FBI onverminderd groot, ook voor de Zwitser. Maar Sepp Blatter is pas echt vertrokken, als ook de blessuretijd voorbij is.