'Zeker 30 Nederlandse podcasts verspreiden complottheorieën'
Zeker dertig Nederlandse podcasts verspreiden structureel medische misinformatie en complottheorieën. Dat concludeert journalistiek platform Pointer (KRO-NCRV) na eigen onderzoek.
In de podcasts wordt bijvoorbeeld gesproken over de racistische omvolkingstheorie, hiv in coronavaccins en een elite die kinderbloed drinkt.
Een derde van de gevonden podcasts stond in de Nederlandse podcasthitlijsten, aldus Pointer. Het verspreiden van misinformatie en complottheorieën gaat in tegen de richtlijnen van Spotify, Apple Podcast en YouTube, maar de podcasts zijn vaak wel te beluisteren op de platforms.
Het gaat onder meer om de podcasts The Great Cosmic Show, De Nieuwe Wereld en Café Weltschmerz. Veel van de podcasts zitten in de hoek van wat Pointer 'anti-mainstream media' noemt, maar er staan ook podcasts in het rijtje die gaan over spiritualiteit en zelfontwikkeling, zoals Kukuru van Giel Beelen en Radio Gletsjer.
Analyse met AI
Pointer analyseerde met behulp van kunstmatige intelligentie (AI) 150.000 podcastafleveringen uit 2022 en 2023. Ze zochten op termen die vaak worden gebruikt bij de verspreiding van medische misinformatie en complottheorieën. Vervolgens hebben de makers 7500 fragmenten zelf nader onderzocht.
Als de makers in een podcast drie afzonderlijke afleveringen met misinformatie aantroffen rekenden zij die podcast mee. Het onderzoeksprogramma denkt dat er eigenlijk nog meer podcasts zijn waarin misinformatie wordt gedeeld, omdat er voor dit onderzoek alleen naar specifieke zoekwoorden is gekeken.
'Een na de ander krijgt kanker'
Omdat de makers datasets uit 2022 en 2023 gebruikten, ging het veel over corona. In The Great Cosmic Show kwam de term 'vaccinatieschade' bijvoorbeeld ter sprake. Zo zegt youtuber Peter Bierhof in een aflevering: "Wij horen nu echt dat de een na de ander ziek wordt: kanker, last van het hartje, alles erop en eraan." Hij levert geen bewijs voor zijn claim. Het RIVM wijst erop dat "ernstige bijwerkingen van vaccinaties (...) zeer zeldzaam" zijn.
Pointer heeft de resultaten met YouTube, Spotify en Apple Podcast gedeeld. YouTube verwijderde video's van vier kanalen. Apple en Spotify reageerden niet, zegt het onderzoeksprogramma.
