Minder geld voor zorg leidt tot kritiek bij oppositie en gemeenten

De oppositie in de Tweede Kamer is zeer kritisch over de manier waarop het kabinet bezuinigt op subsidies van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Minister Agema en de staatssecretarissen Maeijer en Karremans willen zo'n 250 miljoen euro besparen op subsidies.

Er gaat op de begroting onder meer geld af bij organisaties en projecten die zich bezighouden met preventie, de bouw van sportaccommodaties en zorg aan onverzekerden. Zo gaat er minder geld naar het RIVM, het Voedingscentrum, het Trimbosinstituut (verslavingen), PON (overgewicht), het Veteraneninstituut en de Stichting Joods Maatschappelijk Werk.

Oppositie: zorg zo duurder

GroenLinks-PvdA-woordvoerder Bushoff spreekt van een gatenkaas en broddelwerk. "Vlak voor de behandeling in de Tweede Kamer komen allerlei bezuinigingen binnendruppelen, waarvan we de consequenties echt niet kunnen overzien."

Volgens D66-Kamerlid Paulusma is de conclusie dat het kabinet niet om de gezondheid van Nederlanders geeft. "Ze bezuinigen fors op preventie. Dat gaat de gezondheid van elke Nederlander raken en dat vind ik superzorgelijk."

CDA-Kamerlid Krul begrijpt er naar eigen zeggen niets van. "Ze zeggen dat ze preventie centraal stellen, maar bezuinigen op het Trimbosinstituut. Ze zeggen dat er meer mbo'ers in de zorg moeten komen, maar bezuinigen op het Stagefonds. En ze zeggen dat ze klaar willen zijn voor de volgende pandemie, maar ze hakken het RIVM in stukken."

Ook Krul is bang dat door de bezuinigingen de vraag naar zorg stijgt en dat die dus ook duurder wordt.

ChristenUnie-leider Bikker vindt de maatregelen eveneens heel slecht nieuws. Volgens haar leiden de bezuinigingen op preventie ertoe dat mensen later vaker naar de dokter moeten. Verder hekelt Bikker de besparingen op herinneringscentra als Westerbork, Kamp Amersfoort en het Oranjehotel.

SP-Kamerlid Dobbe vraagt zich af hoeveel waarschuwingen de coalitie nodig heeft en "dat deze kaalslag écht niet kan".

'Schakel met de straat'

Stichting Mainline, een organisatie die zich inzet voor de gezondheid en mensenrechten van drugsgebruikers, vreest door de teruglopende subsidies de deuren te moeten sluiten. "Wij zijn een belangrijke schakel tussen de straat en andere instellingen", zegt Machteld Busz. "Wij signaleren als eerste als er iets aan de hand is in de drugsscene. Als wij wegvallen, zal er pas veel later op acute problemen worden gereageerd."

Bij het Voedingscentrum zal zo'n 20 procent van het huidige budget verdwijnen, zegt directeur Petra Verhoef. "Wij zullen minder ondersteuning kunnen bieden aan scholen, jonge ouders, huisartsen en ziekenhuizen. Het gaat een grote impact hebben op de gezondheid van Nederland."

Gezond leven

Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) slaat alarm. Door de plannen zullen de gemeenten niet goed in staat zijn om hun inwoners te helpen gezond te leven, verwacht de vereniging. Subsidies om burgers meer te laten sporten en bewegen gaan met 10 procent omlaag.

Daarnaast vrezen ze dat er minder geld zal gaan naar projecten die de eenzaamheid aanpakken of de mentale gezondheid van jongeren. "Hiermee brengt het kabinet de gemeenten in een onmogelijke positie", zegt de vereniging.

De VNG sluit zich aan bij de oproep van meer dan honderd organisaties en zorgexperts aan het kabinet om af te zien van de bezuinigingen.

Onvermijdelijk

Kamerlid Jansen van regeringspartij NSC noemt bezuinigingen onvermijdelijk om de financiën weer op de rit te krijgen. "Een van mijn prioriteiten blijft preventie, om ervoor te zorgen dat uiteindelijk zo min mogelijk mensen zorg nodig hebben", voegt ze eraan toe. NSC hecht er verder aan dat subsidies gericht op de gezondheid van jongeren zoveel mogelijk behouden blijven.

Andere regeringspartijen hebben nog niet gereageerd.

'Nog steeds veel geld naar preventie'

Staatssecretaris Karremans wijst erop dat in het hoofdlijnenakkoord nu eenmaal is afgesproken dat alle ministeries moeten bezuinigen op subsidies, dus ook zijn ministerie van VWS.

Volgens hem is bij de bezuinigingen gekeken hoe mensen zo min mogelijk worden geraakt. "Als het gaat om seksuele gezondheid, bevolkingsonderzoeken, abortuszorg en vaccinaties, gaan we echt niet bezuinigen."

Karremans noemt de maatregelen verantwoord. "Natuurlijk wil je altijd meer geld investeren, maar we zien hier en daar subsidies die echt efficiënter kunnen." Hij vindt dat er nog steeds "heel veel geld" naar preventie gaat.

De Kamer praat morgen en overmorgen over de begroting van VWS.