Kinderrechten geschonden in noodopvang: 'Ze zitten opgehokt'

In noodopvanglocaties voor asielzoekers worden de rechten van kinderen geschonden. Dat zegt het Kinderrechtencollectief, een samenwerkingscollectief dat rapporteert aan de Verenigde Naties of Nederland de kinderrechten naleeft. De voorzitter zegt dat de overheid de andere kant opkijkt en niets doet.

Het aantal kinderen in de noodopvang is in één jaar tijd met 65 procent toegenomen, blijkt uit de tweede monitor Kinderrechten in beweging die het Kinderrechtencollectief vandaag uitbrengt. De stichting noemt de situatie van kinderen in de noodopvang onacceptabel.

Er zitten inmiddels 5566 kinderen in de noodopvang, meldt het collectief. "Duizenden kinderen opgehokt in lege sporthallen en lege kantoorgebouwen", zegt Marc Dullaert, voorzitter van het Kinderrechtencollectief, in het NOS Radio 1 Journaal.

"Er zijn daar weinig sanitair en heel slechte hygiënische omstandigheden. Ze missen hun vaccinaties tegen mazelen, kinkhoest en tbc. En het is er enorm lawaaierig en heel weinig privacy om te slapen, waardoor ze slecht slapen."

Daarnaast moeten ze ook heel lang wachten op onderwijs en moeten ze vaak verhuizen van plek, zegt Dullaert. "Het kan zo maar zijn dat jij dat een dag of twee dagen van tevoren hoort. Veel kinderen moeten wel zes tot acht keer verhuizen in hun asielprocedure en die druk wordt alleen maar groter. Want er komen steeds meer kinderen en daar is die noodopvang helemaal niet voor bedoeld."

Ali woont met zijn moeder en twee broertjes al twee jaar in de noodopvang op een cruiseschip:

De cijfers van het Kinderrechtencollectief komen overeen met cijfers die het NOS Jeugdjournaal had opgevraagd in juli dit jaar. Toen zaten er 6244 kinderen in (crisis)noodopvanglocaties, van wie 2423 amv'ers, oftewel "alleenstaande minderjarige vreemdelingen".

Het Jeugdjournaal meldde toen dat bijna een jaar daarvoor, in augustus 2023, het om 3969 kinderen ging, van wie 1844 amv'ers. Dat komt neer op een stijging van 63,5 procent.

Toen minister Faber van Asiel gevraagd werd wat haar reactie was op overheidsinstanties die zeggen dat het gevaarlijk is voor kinderen zei ze: "Ik vraag me af of het gevaarlijk is in de noodopvang. Volgens mij is het in de noodopvang netjes geregeld."

Dullaert wijst erop dat niet alleen het Kinderrechtencollectief de noodopvang onacceptabel noemt. "Dat zeggen ook de overheidsinspecties, het VN-kinderrechtencomité zegt het. Overheidsinstanties zijn er niet voor niets, hè? Die hebben dat onderzocht en die zeggen dat het zelfs niet voldoet aan de minimale kwaliteitsnorm."

Als de VN Nederland hierop aanspreekt, zo zegt Dullaert, dan is er echt iets mis. "Als je minderjarigen op deze manier huisvest zak je door een morele ondergrens. Ik kan niet anders concluderen dat als meerdere officiële overheidsinspecties aan de bel trekken dat de overheid de andere kant op kijkt. Moet er dan iets verschrikkelijks gebeuren voordat er wordt ingegrepen?"

Het collectief zegt dat het van toeval afhangt of een kind in een noodopvanglocatie komt of in een regulier azc. Volgens de stichting is "kindvriendelijke asielopvang" een kinderrecht. Dan gaat het om kleinschalige en kindvriendelijke opvang die zo snel mogelijk gerealiseerd moet worden zodat het VN-Kinderrechtenverdrag wordt nageleefd.

Dullaert wijst erop dat de rechtbank in Den Haag heeft vastgesteld dat kinderen daar niet langer mogen zijn als de omstandigheden niet verbeteren. "Er moeten gewoon echt structurele kindvriendelijke opvanglocaties in normale azc's komen waar deze kinderen kunnen verblijven."