NOS Nieuws•woensdag 16 oktober, 20:05

NSC positief over Uganda-plan, oppositie: afleidingsmanoeuvre

Het kabinetsplan om te onderzoeken of uitgeprocedeerde Afrikaanse asielzoekers naar Uganda gestuurd kunnen worden, kan op steun rekenen bij zeker twee van de vier coalitiepartijen. PVV-leider Wilders noemt het idee "geweldig". "Minder asielzoekers, meer Nederland", schrijft hij op X.

NSC-Kamerlid Boomsma is "in principe positief" over het idee van zogenoemde terugkeer-hubs in landen buiten de EU. Het kan volgens hem een oplossing zijn voor het probleem dat uitgeprocedeerden vaak niet uitgezet kunnen worden. In de regio van Uganda zijn veel landen die slecht meewerken aan terugkeer, zegt Boomsma.

Wel stelt hij als harde voorwaarde dat de fundamentele mensenrechten van de asielzoekers gerespecteerd worden. "Mensen moeten goed behandeld worden." Hij erkent dat Uganda wat dat betreft geen goede reputatie heeft. "Dat is wel een zorg. Daarom moeten we goede afspraken maken."

Veel momentum

Volgens de huidige regelgeving kan het niet zomaar, maar toch denkt de NSC'er dat het plan kans van slagen heeft. Ook andere EU-lidstaten zijn bezig met terugkeer-hubs. "Er is nu veel momentum."

BBB staat in principe achter de terugkeerhubs. "Maar wat de plannen voor Uganda betreft moeten we wel zeer waakzaam zijn als het gaat om lhbti'ers", zegt het Kamerlid Van Zanten. BBB is benieuwd naar de precieze inhoud van het plan van het kabinet.

De VVD wil nog niet reageren op het idee, omdat er nog te veel onduidelijkheden zijn. De fractie wil eerst meer weten over wat het plan precies inhoudt. "We zullen graag reageren zodra het kabinet met een voorstel naar de Kamer komt", zegt Kamerlid Rajkowski.

Het plan werd vandaag wereldkundig gemaakt door PVV-minister Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp. Op werkbezoek in Uganda zei ze dat haar collega en partijgenoot Faber van Asiel de mogelijkheden verder gaat "uitpluizen". Het is de bedoeling dat Uganda geld van Nederland ontvangt in ruil voor de opvang.

Wat voor een land is Uganda?

Afrika-correspondent Elles van Gelder:

"Uganda presenteert zich graag als gastvrij land met een open deur voor vluchtelingen uit buurlanden, maar het is ook een uiterst ondemocratisch en repressief land. Mensen die tegen de regering zijn kunnen worden gevangengenomen, gemarteld of zelfs vermoord. Al sinds 1986 heeft het land dezelfde president, Museveni, die met harde hand regeert.

Bij de laatste verkiezingen in 2021 was er grootschalig geweld tegen de oppositie. Er is ook geen vrijheid van meningsuiting. Een paar maanden geleden kreeg een Ugandees zes jaar cel omdat hij op TikTok de president en zijn familie beledigd zou hebben. Ook heeft Uganda een van de strengste anti-homowetten ter wereld, waar zelfs de doodstraf deel van is.

Nederland heeft al lang een partnerschap met Uganda. De relatie heeft wel deuken opgelopen, omdat Uganda steeds meer mensenrechten schendt. Vooral de samenwerking met de Ugandese regering werd teruggeschroefd, vanuit het idee dat Nederlands geld geen corrupte en autoritaire staatskas moet spekken. Nu gaat het dus wel weer om een directe financiële relatie met de Ugandese overheid, waarbij mensenrechtenschendingen dan door de vingers worden gezien."

Alleen maar ophef

Bij de oppositie zijn de reacties ronduit negatief. GroenLinks-PvdA-Kamerlid Klaver spreekt van "de zoveelste afleidingsmanoeuvre". "Om de aandacht af te leiden van het feit dat het kabinet helemaal niets voor elkaar krijgt. Ze bouwen geen huizen, het lukt ze niet om ziekenhuizen open te houden."

"PVV-ministers maken geen beleid, ze maken alleen maar ophef. En dit is gewoon de volgende ophef", concludeert Klaver. Hij vindt dat ons land "gewoon afspraken moet maken" met landen over de terugkeer van hun onderdanen. "Dat is heel ingewikkeld, maar wel echt beleid maken."

Dat NSC er onder voorwaarden wel mee akkoord kan gaan, kan op hoongelach rekenen bij Klaver. "Dat heb ik eerder gehoord van NSC. Dat zeiden ze ook over het noodrecht. Dat het kon als het juridisch klopte. Als alles volgens de internationale regelgeving klopt, dan is hier niemand tegen. Maar dat doet het niet, en dat is het probleem."

Ook D66-leider Jetten noemt het Uganda-plan "symboolpolitiek" en "totaal onhaalbaar en ondoordacht". Op X schrijft hij dat Denemarken en het Verenigd Koninkrijk dit al geprobeerd hebben. "Het resultaat? 0 mensen gingen naar Afrika."

Verslaggever Albert Bos reisde mee met minister Klever: