Europa's hoop voor de accumarkt bijna failliet, wat is er aan de hand?

• Charlotte Boström

  Redacteur Economie

De Zweedse accumaker Northvolt heeft meer dan 15 miljard dollar aan financiering binnengehaald. Een Europees record voor niet-beursgenoteerde bedrijven, volgens de Britse zakenkrant Financial Times. De onderneming zou Europa onafhankelijk moeten maken van Chinese batterijen en een belangrijke schakel zijn om de auto-industrie op het continent te elektrificeren.

Toch hapert het. Maandag moet Northvolt 25 miljoen euro aan vorderingen betalen aan de Zweedse belastingdienst. Doet het dat niet, dan kan de belastingdienst een faillissementsaanvraag indienen bij de rechtbank. Eerder deze week werd bekend dat een dochteronderneming in de Northvolt-groep failliet gaat. Vorig jaar boekte de accumaker 1,1 miljard euro aan verlies.

In aanloop naar maandag is de sfeer onder de fabrieksmedewerkers in Skelleftea onrustig, vertelt Lena Lundgren van vakbond IF Metall. "Mensen willen vooral uit de onzekerheid: mogen ze hun baan houden of niet? Ze zijn hierheen verhuisd uit de hele wereld omdat ze geloven in de groene omwenteling van de industrie. Ze hopen heel erg dat ze ook morgen een baan hebben. Want ze geloven in Northvolt", zegt Lundgren.

Onverklaarbare doden

Problemen met het betalen van salarissen en leveranciers zijn niet de enige zorgen. Vorig jaar overleden twee medewerkers door ongelukken op de fabrieksvloer. Ook zijn vier medewerkers buiten werktijd onder onduidelijke omstandigheden overleden.

De politie onderzoekt of dat gekoppeld kan worden aan hun werk, bericht de lokale omroep SVT Västerbotten. In de accufabriek in het noorden van Zweden worden veel chemische stoffen gebruikt.

Ook liet Northvolt recent weten dat 1600 werknemers misschien worden ontslagen, ongeveer een kwart van het personeel. Wat gaat er allemaal mis bij het bedrijf waar de Europese investeringsbank zoveel in geloofde dat ze er een klein miljard euro in stopte?

Een verklaring is dat de vraag naar elektrische auto's tegenvalt in Europa, zegt Rico Luman, analist automarkt bij ING Economisch Bureau. "Autofabrikanten zoals Volkswagen en BMW maken zich ook zorgen over hun toeleveringsketens en doen een pas op de plaats. Dan is de afzetmarkt voor de batterijen van Northvolt kleiner, en moeten ze bezuinigen."

Zo trok BMW dit jaar een Northvolt-order ter waarde van 2 miljard euro terug, omdat de Zweedse batterijmaker zijn batterijen niet op tijd kon leveren.

Northvolt heeft snel willen groeien en in korte tijd veel geld uitgegeven aan fabrieken en het aannemen van mensen. De groeipijn heeft het onmogelijk gemaakt om de veiligheid van de medewerkers te waarborgen, zei vakkoepel LO tegen de lokale omroep.

Eigenaar is ook klant

Het zijn in totaal zes bedrijven binnen Northvolt die maandag een fors bedrag moeten betalen aan de Zweedse fiscus. Waar het geld vandaan moet komen is dit weekend nog onduidelijk.

Vrijdag berichtte persbureau Reuters dat het bedrijf aan het onderhandelen is met geldschieters over een lening van 200 miljoen euro. Northvolt wilde daar vrijdag nog geen commentaar op geven, aldus het persbureau.

Als Northvolt zijn schulden bij de fiscus niet op tijd aflost, betekent dat niet dat het bedrijf failliet gaat. Het betekent vooral dat de schuldeiser kan overwegen om een faillissementsaanvraag in te dienen bij de rechtbank. "Over of, en zo ja: wanneer, wij een faillissementsaanvraag gaan indienen wil ik niet speculeren", zegt Tomas Envall van de Zweedse belastingdienst.

Er bestaat de hoop dat het bedrijf de Europese auto-industrie naar een nieuw tijdperk had kan meenemen, denkt Luman van ING. Als voordeel noemt hij dat aandeelhouders zoals BMW en Volvo ook klanten zijn bij Northvolt. "Er is dus een vraag."

Strengere EU-regels "cruciaal"

Wat er gebeurt in Brussel is ook belangrijk voor de Scandinavische batterijmaker. Europese automakers moeten steeds groener worden, anders kunnen ze enorme boetes krijgen. Merken zoals Renault en Fiat protesteerden eerder deze week tegen de steeds strengere EU-regels voor CO2-uitstoot.

Volgens Luman is het cruciaal dat Europese beleidsmakers juist vasthouden aan het huidige beleid. "Alleen als de strenge doelen voor uitstoot blijven, groeit de vraag naar elektrische auto's in Europa. Dat is niet alleen belangrijk voor Northvolt. Als Europese automakers willen concurreren met bijvoorbeeld China moeten ze nu aanpassingen maken. Onderdeel daarvan is lagere uitstoot."