Ook dit kabinet wil 100.000 woningen erbij, waarom is dat zo moeilijk?

In het gisteren gepresenteerde regeerprogramma is er veel aandacht voor het bouwen van huizen. De woningnood neemt in Nederland steeds meer toe, met een tekort van 390.000 woningen vorig jaar tot 401.000 op dit moment.

Het kabinet-Schoof is, net als het vorige kabinet, van plan 100.000 woningen per jaar bij te bouwen. Daarvoor moet 2,5 miljard euro worden geïnvesteerd in infrastructuur in nieuwe wijken, procedures moeten worden verkort en projecten die weinig stikstof uitstoten moeten voorrang krijgen.

Volgens woningmarktonderzoeker Berry Blijie duurt het gemiddeld zo'n zeven jaar voordat het plan voor een nieuwbouwwijk helemaal is gerealiseerd. Het vorige kabinet heeft al veranderingen in gang gezet. Blijie: "Er is al een forse toename ten opzichte van vijf, zes jaar geleden. De motor komt op gang."

Op dit moment worden er 70.000 woningen per jaar bijgebouwd. Als je het omzetten van kantoorgebouwen naar woningen daarbij optelt kom je op 80.000 tot 90.000 woningen. Maar opschalen duurt lang.

Wethouder Frank van Vliet (GroenLinks) van de gemeente Delft ziet dat nieuwe wijken bouwen een kwestie is van de lange adem. "Dikwijls duurt het langer dan we willen."

Hij is nu bezig met een project van een paar duizend nieuwe woningen langs de Schie. "Het bestemmingsplan is goedgekeurd door de gemeenteraad en wacht nu op goedkeuring door de Raad van State. Dat is een proces van jaren en daar zit ook een deel van de vertraging."

Of de nieuwe maatregelen van het kabinet de boel versnellen weet hij niet. "Ik denk dat het belangrijk is om vast te houden aan de plannen die je hebt. Dat zaken soms meer tijd vragen is van alle tijden."

Nieuwbouwmachine gestokt

Wanneer Nederland dan de 100.000 woningen extra per jaar haalt? Onderzoeker Blijie denkt in 2027 en 2028, waarbij hij het omzetten van kantoorpanden meerekent. "Maar elk jaar dat je het niet haalt loopt het tekort natuurlijk weer harder op." Brancheorganisatie Bouwend Nederland betwijfelt de haalbaarheid van de kabinetsplannen.

Wat de woningbouw bemoeilijkt is dat er jarenlang weinig nieuwbouw is geweest. Blijie: "Zo rond het jaar 2000 hadden we het idee: Nederland gaat niet meer verder groeien, we gaan misschien zelfs krimpen. Beleidsplannen zijn daar toen op gericht."

"Dus de nieuwbouwmachine is toen gestokt, en terwijl dat plaatsvond is de bevolkingsgroei juist op gang gekomen, met name als gevolg van migratie", aldus Blijie.

Vanaf 2010 had Nederland weer meer woningen nodig. Blijie: "Daar waren we niet klaar voor. Nu zie je hoe lang het duurt voordat die machine weer op gang komt. Dan moet je weer mensen aannemen, weer plannen maken, weer beleid gaan vormen, van Den Haag tot aan de kleinste gemeentes. Daar gaat heel veel tijd overheen."