Israël martelt en vernedert Palestijnen in detentiekamp Sde Teiman: 'Geen echte mensen'

• Eliane Lamper

  redacteur Buitenland

Opgesloten in kooien met de handen en voeten gebonden, midden in de hete woestijn. Palestijnse gevangenen kregen in het detentiekamp Sde Teiman te maken met marteling, vernedering en seksueel geweld door Israëlische soldaten, soms maandenlang. Tientallen gevangenen zijn omgekomen.

Na de start van de oorlog heeft het Israëlische leger duizenden mannen, en soms ook vrouwen, opgepakt en opgesloten in gevangenissen en detentiecentra. Deze Palestijnen zouden lid zijn van Hamas of te maken hebben gehad met de terroristische aanslag op 7 oktober, maar velen zijn opgepakt zonder te weten waarom. De gevangenen zitten vast zonder vorm van proces.

In mei publiceerde CNN een uitgelekte foto uit het kamp: achter een hek staat een geblinddoekte man in een blauwe overall, met zijn handen in de lucht. Het was een van de eerste foto's die een idee gaven wat er zich op de afgelegen legerbasis in de Negev-woestijn afspeelde. Die man is Ibrahim Salim, die na maanden weer terug is in Gaza.

"Toen begon mijn reis naar de hel", vertelt Ibrahim Salim tegen de NOS over zijn gevangenschap:

Door de foto ontdekte de familie van Salim dat hij was afgevoerd naar het kamp. Hij werd daar bijna twee maanden vastgehouden, waarna hij naar andere gevangenissen werd verplaatst. Naast seksuele vernedering werden ook de ribben van Salim gebroken, vertelt hij. "Ik heb het dagenlang uitgeschreeuwd van de pijn, maar ik kreeg geen pijnstiller."

Het verhaal van Salim is een illustratie van meerdere rapporten en tientallen getuigenissen van gevangenen en klokkenluiders over de mensonterende omstandigheden. Palestijnen werden uitgehongerd, geslagen en gemarteld. Gewonde gevangenen moesten luiers dragen en sommige Palestijnen kregen zulke strakke handboeien om, dat hun handen geamputeerd moesten worden.

Bestorming

Er ontstond opschudding in Israël toen negen militairen werden opgepakt op verdenking van verkrachting. Verschillende politici zeiden dat hiermee een lijn was overschreden, maar ultrarechts was woedend over de arrestaties. Een extreemrechtse menigte bestormde Sde Teiman en eiste dat de militairen vrijgelaten zouden worden.

Itamar Ben-Gvir, de ultrarechtse minister van Nationale Veiligheid, noemde de militairen "onze grootste helden" en hun arrestatie "beschamend". Een paar weken later lekten de beveiligingsbeelden uit van de vermeende groepsverkrachting. De gedetineerde had gebroken ribben en verwondingen aan zijn ingewanden door een langwerpig voorwerp.

Het ging om seksueel geweld, verklaarde de arts die de man had behandeld. Hij kon zich niet voorstellen dat Israëliërs zoiets zouden doen, zei hij in een interview. Maar militairen in het kamp worden gedreven door gevoelens van haat en wraak, zeggen soldaten die op de basis werkten tegen de krant Haaretz. "Je gaat niet met ze om alsof het echte mensen zijn", zei een klokkenluider.

Dat beeld herkent mensenrechtenadvocaat Tal Steiner van actiegroep Public Comittee Against Torture in Israel. Ze noemt de wraakgevoelens van de militairen en het feit dat Sde Teiman op een afgelegen locatie ligt, uit het zicht van de wereld en zonder dat iemand wist dat de gevangenen er zaten, een giftige combinatie. "En dan zijn er nog ultrarechtse leiders die constant bezig zijn om Palestijnen te ontmenselijken."

Geen straffen

Ook bij internationale organisaties zijn grote zorgen over de behandeling van Palestijnse gevangenen door Israël, ook in reguliere gevangenissen. De VN schrijft in een recent rapport onder meer over waterboarding, het loslaten van honden op gedetineerden en het toedienen van elektrische schokken. Een "schaamteloze schending" van mensenrechten en van internationaal humanitair recht, aldus de VN.

Amnesty Internationaal noemt de detentiecentra een schending van internationaal recht. Maar volgens Israël zijn de gevangenen 'illegale strijders' en kunnen ze daardoor niet als krijgsgevangenen worden bestempeld. Er is een wet waaronder Palestijnen voor lange tijd kunnen worden vastgehouden zonder proces. Dat deed Israël voor de oorlog ook al onder de noemer 'administratieve detentie'.

Bij het Israëlische hooggerechtshof ligt het verzoek van mensenrechtenorganisaties om het detentiekamp te sluiten. Er zijn inmiddels honderden gedetineerden overgebracht naar andere gevangenissen. Het leger heeft beloofd om onderzoek in te stellen, maar in Israël leiden de misdaden van militairen bijna nooit tot veroordelingen. Straffen zijn er nog niet uitgedeeld.

Steiner heeft weinig vertrouwen in het juridische systeem, want volgens haar staan in Israël veiligheidsoverwegingen altijd boven mensenrechten. "Ik had gehoopt dat Israëlische militairen zichzelf niet zouden verlagen tot de standaarden van terroristische organisaties", zegt Steiner. Als de aantijgingen van de groepsverkrachting kloppen, "dan hebben we een dieptepunt bereikt in de behandeling van Palestijnse gevangenen."