Te kleine basisscholen moeten dicht, 'we hebben met z'n allen gehuild'

Met de zomervakantie in het vooruitzicht, zal ook een aantal basisscholen definitief sluiten. Vooral op het platteland zijn sommige scholen te klein geworden om door te gaan. Zo sluiten in Friesland vier basisscholen. De trend is daar al jaren zichtbaar: waren er in Friesland in 2012 nog 484 basisscholen, nu zijn dat er 358.

Een van de scholen die na zomervakantie niet meer opengaat, is basisschool 't Kompas uit het Noord-Friese dorp Peazens. Met nog maar 31 leerlingen is de school te klein geworden om door te gaan.

"We zouden de komende jaren blijven steken op 20 à 25 leerlingen. Er is dus geen vooruitzicht op groei", zegt directeur Jantje Feenstra bij Omrop Fryslân. "Het is dan ook logisch dat we moeten sluiten. Maar gevoelsmatig blijft het lastig."

Drie groepen in een klas

Bij 't Kompas hebben ze nog geprobeerd het tij te keren. Eerder fuseerde 't Kompas al met een basisschool uit Wierum, die ook te klein was geworden. Maar dat bood geen soelaas. Ondanks de fusie zaten er in Peazens drie groepen noodgedwongen in één klas.

Volgens Feenstra heeft een kleine klas duidelijke voor- en nadelen. Als plus noemt ze dat een kind meer aandacht van de leerkracht krijgt. Ook de lijntjes met de ouders zijn kort door het geringe aantal kinderen.

Alle niveaus

Daar staat een aantal nadelen tegenover. "Als je lesgeeft op een zeer kleine basisschool is het een kunst op alle niveaus les te geven. Je hebt namelijk met drie groepen in een klas te maken", aldus Feenstra, "Binnen die groep zijn er ook weer verschillende niveaus. Je moet bijna individueel onderwijs geven."

Ook voor de kinderen kan zo'n kleine klas nadelen hebben. De directeur: "Ze hebben zo weinig klasgenoten, dat ze bijna altijd weer met hetzelfde jongetje of meisje sparren en overleggen."

Onwennig

Zodra deze generatie naar het voortgezet onderwijs gaat, zal ook daar een krimp van het aantal leerlingen plaatsvinden, reageert Sibilla Hoekstra van Planbureau Fryslân. "Daar spelen ze nu alvast op in door middel van fusies. Die zien de bui al hangen."

Overigens zet die trend met het dalend aantal basisschoolleerlingen naar verwachting niet verder door. "Uit cijfers van onderwijsorganisatie DUO blijkt dat deze groep tussen 2022 en 2032 met 5,2 procent zal groeien", zegt Hoekstra.

Sfeer gelaten

Maar voor 't Kompas bieden die cijfers geen soelaas. Daar is de laatste schooldag inmiddels achter de rug. De sfeer was gelaten, zegt Feenstra. "Iedereen kwam wat onwennig het schoolplein op. Daar hebben we met z'n allen even gehuild. Leerlingen, ouders en personeel. Het voelde nu echt definitief."

Behalve de kinderen die overgaan naar de middelbare school, gaan de kinderen van 't Kompas volgend schooljaar naar De Wrâldwizer in Easternijtsjerk, een kleine vier kilometer verderop. Het personeel van 't Kompas heeft een nieuwe werkgever gevonden.

Vorig schooljaar gingen er ook al te kleine basisscholen dicht. Bij een van die scholen, in het Drentse De Kiel, maakte de NOS deze reportage: