NAVO wil militaire krachten bundelen met Japan, Zuid-Korea en Australië
Meike Wijers
correspondent Australië
De jaarlijkse NAVO-top, het militaire en politieke bondgenootschap tussen Noord-Amerikaanse en Europese landen, staat in het teken van de groeiende Russische dreiging. Maar verrassend genoeg krijgen ook vier landen uit de Indo-Pacific een centrale plek. Door de groeiende assertiviteit van China zitten ook Japan, Zuid-Korea, Australië en Nieuw-Zeeland aan tafel tijdens de militaire onderhandelingen.
Al twee keer eerder waren de vier landen aanwezig bij de top, ondanks het ontbreken van een lidmaatschap. De gesprekken gingen toen vooral over thema's als cyberverdediging, maritieme veiligheid en klimaatverandering. Dit jaar willen de 'Indo-Pacific Four' met de samenwerking een stap verder gaan met de gezamenlijke productie en onderhoud van wapens, munitie, schepen en vliegtuigen.
Ook onderling wordt de relatie verstevigd. In de afgelopen dagen hebben Japan en Zuid-Korea zich aangesloten bij een initiatief van Australië om hard op te treden tegen Chinese spionage in hun land.
NAVO-baas Stoltenberg zei vannacht dat China een belangrijke rol speelt in de toenemende dreiging door Rusland:
De groeiende militaire assertiviteit van China, vooral rond Taiwan en de Zuid-Chinese Zee, heeft de relatie tussen de landen en China op scherp gezet. Ook de Chinese invloed in kleinere landen in de Stille Oceaan, zoals de Salomonseilanden, veroorzaakt onrust.
In Japan heeft het geleid tot de grootste investeringen in defensie sinds de Tweede Wereldoorlog. Maar het opbouwen van het op een na grootste leger in de regio (na China) gaat niet zonder slag of stoot.
Japan is in grote mate afhankelijk van de VS voor zijn nationale veiligheid. Tienduizenden Amerikaanse militairen zijn er gestationeerd op bases verspreid over het hele land. Maar met de Amerikaanse verkiezingen in het zicht beginnen beleidsmakers in Tokio zich zorgen te maken. Als Donald Trump wint, is het namelijk de vraag of hij zich gaat houden aan bestaande defensiebeloftes. Al meerdere keren heeft de oud-president zich kritisch uitgelaten over bondgenoten in Azië.
Sinds kort is Japan daarom bezig met het bouwen van meer eigen bases op strategische locaties. Ook wordt geïnvesteerd in de defensie-industrie. Die sector is klein door strenge restricties op wapenleveringen aan het buitenland, maar daar komt verandering in. Zo zijn onlangs de regels gewijzigd om internationale wapenverkopen mogelijk te maken, als onderdeel van een project om samen met het Verenigd Koninkrijk en Italië de volgende generatie gevechtsvliegtuigen te ontwikkelen en produceren.
Australië
Australië is van oudsher een hechte bondgenoot van de VS en was in 1953 het eerste land dat als niet-lid meedeed aan NAVO-oefeningen. De Australische defensiemacht heeft in afgelopen jaren meegedaan aan NAVO-missies in onder meer Afghanistan en Irak. Sinds 2005 is de Australische betrokkenheid bij de NAVO formeel verankerd.
Daarom is het des te opmerkelijker dat de Australische premier Albanese dit jaar niet naar Washington komt. "Ik ga niet omdat we geen lid zijn van de NAVO", zei Albanese tegen de Australische publieke omroep ABC. Hij stuurt defensieminister Richard Marles in zijn plaats.
Het leidde tot harde kritiek op Albanese in eigen land. Hij krijgt het verwijt van defensie-experts en de oppositie dat hij "de geopolitiek verwaarloost op een cruciaal moment voor de NAVO". Er gaan geruchten dat Albanese binnenkort vroegtijdige verkiezingen uitschrijft, en daarom thuis wil blijven om zich bezig te houden met binnenlandse zaken.
Win-win
Voor NAVO-landen heeft versterkte samenwerking ook directe voordelen. Zo leveren veel van hen momenteel wapens en munitie aan Oekraïne in de strijd tegen Rusland, maar zien daardoor hun eigen voorraden krimpen. Door de defensie-industrieën in Zuid-Korea, Australië en Japan aan te boren, kan de productiecapaciteit van deze materialen sneller opgevoerd worden. Zo heeft Australië al ruim 550 miljoen euro aan militaire hulp aan Oekraïne geleverd sinds het begin van de Russische invasie in 2022.
Het is dus een win-winsituatie voor de landen in de Indo-Pacific en NAVO-lidstaten. De verwachting is dan ook dat de aandacht voor de relatie tussen de Indo-Pacific Four en de NAVO de komende jaren nog hechter zal worden, zeker nu Rusland en China het "strategische partnerschap" verder verdiepen.
Ook aankomend secretaris-generaal Rutte heeft gezegd dat hij de band met Azië wil versterken. "De relatie met Azië is van belang om de wereld stabiel te houden", aldus de oud-premier.
