Verkiezingen van onvrede: grote winst Reform UK, Farage gekozen en opkomst laag

De Britse verkiezingen zijn gewonnen door Labour, maar de radicaal-rechtse anti-immigratiepartij Reform UK heeft het opvallend goed gedaan. De partij is qua aantallen stemmen de derde partij van het land met zo'n 14 procent, al vertaalde zich dat door het Britse districtenstelsel slechts in een paar zetels.

Partijleider Nigel Farage wist na zeven mislukte pogingen een zetel in het Lagerhuis te winnen. In Clacton-on-Sea versloeg hij de Conservatieve kandidaat die de zetel van dit district tot nu toe bezette.

Op basis van de helft van de getelde stemmen krijgt Labour met 38 procent een absolute meerderheid in het Lagerhuis, en wordt oppositieleider Keir Starmer de nieuwe premier. De Conservatieven staan nu op 21 procent, de slechtste uitslag uit de 200-jarige geschiedenis van de partij. De Liberal Democrats komen voorlopig op 11 procent en de Groenen 7 procent van de stemmen.

'Uitdager van Labour'

De 60-jarige Farage besloot vorige maand verrassend zich kandidaat te stellen, waarmee hij de campagne van Reform UK een stevige impuls gaf. Die partij heeft het veel beter gedaan dan in de peilingen was voorspeld. In zijn overwinningsspeech erkende hij dat zijn partij in zeteltal nog bescheiden blijft, maar hij zei ook dat hij over vijf jaar met zijn anti-immigratieagenda de belangrijkste uitdager van Labour wil zijn.

Dit zei Farage in zijn toespraak na zijn winst:

De tweede man van de partij, David Bull, zei direct dat de partij het beter deed dan peilingen voorspeld hadden en sprak van een historische doorbraak. Farage noemde het onvoorziene resultaat voor zijn partij 'ongelooflijk'.

Historisch lage opkomst

Een ander opvallend aspect aan deze verkiezingen is de historisch lage opkomst van 54,4 procent. Nooit eerder sinds de invoering van het algemeen kiesrecht in de jaren twintig van de vorige eeuw was de opkomst zo laag. De opkomst lag in de twintigste eeuw altijd boven de 70 procent. In 2001 zakte de opkomst naar 59,4 procent, maar daarna was hij steeds weer hoger. De vorige keer, in 2019, ging 67,3 procent van de kiezers stemmen.

De extreem lage opkomst wijst net als de goede uitslag voor Reform UK op onvrede onder de kiezers, die eerder ook al bleek uit onderzoeken. Veel kiezers zijn 'klaar' met de Conservatieven, maar verwachten niet of nauwelijks dat het met Labour beter gaat. Die partij haalt onder Starmer bijna net zo veel zetels als in 1997 bij de historische verkiezingsoverwinning van Tony Blair, maar van het enthousiasme van toen is nu weinig te merken.