EU-leiders aan tafel: wie krijgt welke topbaan en bepaalt straks de koers?
Wie krijgen de Europese topbanen? Een week na de Europese verkiezingen buigen de 27 staatshoofden en regeringsleiders zich vanavond in Brussel over die vraag.
Bij een diner bespreken ze wie de belangrijkste plekken gaan vervullen en daarmee de meeste invloed krijgen op de koers van de EU de komende vijf jaar. Beslissingen over de stoelendans vallen vermoedelijk over tien dagen, bij de volgende top.
Brussels juicekanaal
Achter de schermen klinken al maanden allerlei namen van wie mogelijk wat gaat doen. De ondoorzichtige procedure in de wandelgangen heeft iets van een Brussels juicekanaal, waarbij in de beste roddeltraditie namen gedropt worden om te kijken wat de reacties zijn.
De EU-leiders besluiten over vier banen: die van de voorzitter van de Europese Commissie, van de Europese Raad (die de toppen van de regeringsleiders leidt), de nieuwe buitenlandchef van de EU én de voorzitter van het Europees Parlement. Politieke voorkeur speelt de belangrijkste rol bij de verdeling, maar ook geografische spreiding en de man-vrouwverhouding zijn belangrijk.
De christendemocraten versterkten bij de verkiezingen voor het Europees Parlement vorige week hun positie van grootse fractie. Daarmee is de kans gegroeid dat Ursula von der Leyen, de Duitse voorzitter van de Europese Commissie, een tweede termijn krijgt.
De christendemocraten leveren in eerste instantie waarschijnlijk ook de voorzitter van het Europees Parlement. Dat is nu Roberta Metsola uit Malta, de verwachting is dat ze dat blijft.
De sociaaldemocraten, de tweede partij in het Parlement, gaan de voorzitter van de Europese Raad leveren. Voor die plek gaat al tijden de naam van Antonio Costa rond. De oud-premier van Portugal trad vorig jaar af omdat hij in verband gebracht werd met een corruptieschandaal. Onderzoek pleitte hem vrij, en Portugal schuift hem naar voren als hun kandidaat voor de baan.
- EPA
De huidige en mogelijk ook toekomstige voorzitter van de Europese Commissie: Ursula von der Leyen uit Duitsland - EPA
Roberta Metsola is de Maltese voorzitter van het Europees Parlement - AFP
De Estse premier Kaja Kallas is in de race om EU-buitenlandchef te worden - EPA
Antonio Costa, voormalig premier van Portugal: wordt hij de nieuwe voorzitter van de Europese Raad?
De Estse liberale premier Kaja Kallas is in de running om de nieuwe "hoge vertegenwoordiger" te worden. De opvolger van Josep Borrell gaat over het buitenbeleid van de EU.
Kallas is een hardliner ten aanzien van Rusland en heeft veel steun van de landen in het oosten van de EU die al jaren waarschuwen voor naïviteit ten opzichte van Poetin. Eerder werd Kallas ook genoemd als kandidaat voor de positie van NAVO-baas.
Laatste van Rutte?
De gedoodverfde kandidaat voor die plek, Mark Rutte, begint mogelijk aan zijn laatste EU-top voor Nederland. Helemaal zeker is dat niet. De volgende EU-top is over tien dagen. Als het nieuwe kabinet vóór die tijd beëdigd is, zal Ruttes opvolger Schoof voor de eerste keer op 27 juni in Brussel aanschuiven. Maar het is nog altijd onduidelijk wanneer de nieuwe regeringsploeg op het bordes bij de koning staat.
Ook over de opvolging van de NAVO-baas zal vanavond ongetwijfeld weer gesproken worden met de leiders van de "drie B's", Boedapest, Boekarest en Bratislava. Hongarije, Roemenië en Slowakije zijn nog altijd niet akkoord met Ruttes kandidatuur.
'Totaalpakket'
De EU-leiders komen met een "totaalpakket" voor de functies, alle voordrachten en benoemingen hangen met elkaar samen. Ze staan onder druk om snel knopen door te hakken vanwege de geopolitieke situatie. Met de oorlog in Oekraïne en de komende Amerikaanse presidentsverkiezingen is het beter niet te lang te wachten met een nieuwe Europese club die sterk in zijn schoenen staat, is de gedachte.
De bedoeling is dat uiterlijk op de volgende top, die van 27 en 28 juni, alles rond is. Mogelijk is dat al eerder. De Franse president Macron zei vrijdag bij de G7-top: "Het lijkt erop dat het mogelijk is in de komende dagen, de komende week".