Wolkbreuk als in Buitenpost komt door warm weer en weinig wind

De wolkbreuk in het Friese dorp Buitenpost gisteren kon gebeuren door een combinatie van warm weer en weinig wind. Daardoor kon er heel veel regen vallen op een klein gebied. Het noorden van het land blijft dergelijk weer vandaag bespaard, maar het KNMI waarschuwt wel voor overlast door onweer en hagel in het zuiden, midden en westen van het land.

In Buitenpost viel gisteren in korte tijd zeer veel regen. Straten en huizen liepen onder. Op sommige plekken stond 30 centimeter water. De wolkbreuk kon gebeuren door het temperatuurverschil tussen de grond en de koude bovenlucht, zegt meteoroloog Rico Schröder van Weerplaza. "Hoe groter het verschil tussen de twee, hoe zwaarder de buien zijn. Die buien gaan dan ook steevast gepaard met hagel en onweer."

Daarbij stond er weinig wind, zegt Schröder. "Je hebt stevige wind nodig om de buien het land uit te krijgen. Dat was nu niet zo, waardoor je het gevoel krijgt dat de buien helemaal leeglopen. In Buitenpost ging het ook om een hele rits aan buien. Was de ene weggetrokken, dan kwam de volgende weer opzetten. Maar niet alleen in Buitenpost gebeurde dit, op plekken als Woerden en Sassenheim viel ook zo'n 70 millimeter neerslag."

Dergelijke buien kunnen spontaan ontstaan, waardoor vooruitkijken op een weerapp als Buienradar geen zin heeft, zegt Schröder. "De atmosfeer ontploft als het ware. Als je dan 2 uurtjes vooruitkijkt, dan lijkt het droog te blijven. Je moet daardoor in zo'n geval puur naar het actuele radarbeeld kijken."

Voor vandaag heeft het KNMI vanaf 15.00 uur code geel afgekondigd in het zuiden, midden en westen van het land vanwege onweersbuien. De onweersbuien beginnen in het zuiden.

Bij de onweersbuien kan plaatselijk in een uur meer dan 30 millimeter regen vallen en zijn hagelstenen van 1 tot 2 centimeter doorsnee mogelijk. Daarnaast worden plaatselijk windstoten tot rond de 70 kilometer per uur verwacht, zegt het weerinstituut. "Windstoten en hagel kunnen hinder opleveren voor verkeer en buitenactiviteiten", zegt het KNMI. Het weerinstituut meldt dat de buien later op de avond minder zwaar worden.

Wat het noodweer kan aanrichten, zag verslaggever Vincent van Rijn vanochtend in Buitenpost. Daar liggen de bermen nog altijd vol met hagel. "Een beetje een apart beeld, alsof het gesneeuwd heeft", zei hij in het NOS Radio 1 Journaal. "Je kunt je daardoor goed voorstellen hoeveel hagel en water in korte tijd gevallen is. Nog altijd wordt er in het dorp opgeruimd."

Burgemeester Oebele Brouwer van de gemeente Achtkarspelen heeft het allemaal van dichtbij gezien. "Ik kreeg om 16.40 uur een telefoontje en ben in de auto gestapt. Ik kwam niet verder dan de rand van Buitenpost, omdat de wegen volstonden met water. Dan is het een kwestie van de broek opstropen en ernaartoe. Binnen 5 minuten had ik een zwabber in mijn hand en hebben we met een groep van vijftig tot zestig staan dweilen."

Brouwer was ook bij een woonzorgcentrum in het dorp, dat deels ontruimd werd nadat de hagel via de riolering en de wc's naar boven was gekomen. Dat opruimen is niet eenvoudig, zegt de burgemeester. "In zo'n badkamer ligt gewoon een halve meter hagel. Krijg dat maar eens weg. We zijn lang doorgegaan gisteravond." Daardoor konden de meeste bewoners uiteindelijk weer in hun eigen bed slapen.

Ook andere plekken in het dorp werden getroffen door het noodweer. "Een grote meubelzaak en een supermarkt. De schade zal vandaag duidelijk worden", zegt Brouwer. Ook de Fonteinkerk in het dorp werd ontruimd, waar zestig Oekraïense vluchtelingen worden opgevangen. Zij zijn met een bus naar een opvang in Burgum gebracht. "De gemeenschappelijke hal in de kerk was een waterbende. Ik hoop dat de groep volgende week terug kan."

Volgens Brouwer is er niets tegen dergelijk natuurgeweld te doen. "Dit is niet te regelen, die hoosbui blijft urenlang hangen en valt er gewoon 30 tot 40 millimeter neerslag, hier is niks tegen bestand."