Iraanse president Raisi omgekomen bij helikoptercrash
De Iraanse president Ebrahim Raisi en minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amirabdollahian zijn om het leven gekomen bij een helikoptercrash. Naast Raisi en Amirabdollahian zijn er ook de zeven andere inzittenden van het toestel omgekomen.
De Iraanse staatstelevisie meldt niets over een mogelijke oorzaak van de crash. Israël, de aartsrivaal van Iran, laat via een anonieme functionaris tegenover persbureau Reuters weten dat het niet betrokken was bij de dood van Raisi.
De lichamen van de slachtoffers zijn inmiddels geborgen, meldt de Iraanse Rode Halve Maan. Na de dood van Raisi kwamen de nog overgebleven leden van het Iraanse kabinet bijeen voor een spoedzitting, die werd voorgezeten door de eerste vicepremier Mohammad Mokhber.
Volgens de Iraanse grondwet is de eerste vicepremier van het land vijftig dagen de interim-president als de zittend president komt te overlijden, na goedkeuring van de opperste leider, ayatollah Khamenei. Daarna volgen presidentsverkiezingen. Mokhbar zei dat hij in zijn interimrol "het pad van Raisi" zal volgen, "zonder onderbrekingen".
De helikopter waarin Raisi samen met de minister van Buitenlandse Zaken en zeven anderen zat, stortte gistermiddag in slecht weer neer in onherbergzaam gebied in het noordwesten van het land, op zo'n 20 kilometer van de grens met Azerbeidzjan. De reddingsoperatie verliep moeizaam door de dichte mist en de duisternis.
Bekijk hier beelden van de zoekactie:
Meerdere landen, waaronder Rusland en Turkije, boden hun hulp aan bij de reddingsoperatie. Een Turkse drone wist midden in de nacht de locatie van de helikopter vast te stellen met een warmtecamera, meldt het Turkse persbureau Anadolu.
Turkije deelde coördinaten met de Iraanse autoriteiten. Aan de hand van die coördinaten werd vervolgens naar de helikopter gezocht.
Raisi was op de terugweg van een bezoek aan Azerbeidzjan en vloog in een konvooi van drie helikopters.
Raisi werd in 2021 president van Iran. Daarvoor was hij de hoogste rechter van het land. Onder zijn leiding sloeg Iran een nog conservatievere weg in. Hij werd gezien als protegé en mogelijke opvolger van de hoogste leider ayatollah Ali Khamenei.
Hij werd door mensenrechtenorganisaties als rechter medeverantwoordelijk gehouden voor de executie van duizenden politieke gevangenen in 1988, aan het einde van de oorlog tussen Iran en Irak. Zijn presidentschap ging ook gepaard met veel geweld: zo werden de massale protesten na de dood van Mahsa Amini in 2022 hard de kop ingedrukt.
Minister van Buitenlandse Zaken Amirabdollahian, die ook omkwam bij de crash, stond net als Raisi bekend als een zogenoemde hardliner binnen het Iraanse regime. De 60-jarige Amirabdollahian werd in 2021 minister onder Raisi. Daarvoor vervulde hij onder twee andere buitenlandministers al hoge functies en onderhandelde hij onder meer met westerse landen over het Iraanse kernprogramma.
Als minister had hij een aanzienlijke invloed op de Iraanse buitenlandpolitiek. Zo speelde hij vorige jaar een belangrijke rol bij de doorbraak in de diplomatieke betrekkingen met rivaal Saudi-Arabië en hij stond in nauw contact met de leiders van de Palestijnse terreurbeweging Hamas. Ook had hij nauwe banden met de Iraanse Revolutionaire Garde.
Grote spanningen
De dood van Raisi en Amirabdollahian komt op een moment van grote spanningen in het Midden-Oosten, onder meer vanwege de oorlog tussen Israël en Hamas. Door die oorlog zijn ook de spanningen tussen aartsrivalen Israël en Iran toegenomen.
Zo werd er begin vorige maand een luchtaanval uitgevoerd op het Iraanse consulaat in Damascus, hoogstwaarschijnlijk door Israël. Daarbij kwam een hoge commandant van de Iraanse Revolutionaire Garde om het leven. Iran reageerde op die aanval door honderden drones en raketten af te vuren op Israël.
