Tienduizenden bij demonstratie tegen AfD in Hamburg, roep om partijverbod
In de Duitse stad Hamburg is een demonstratie tegen de rechts-radicale politieke partij AfD en neonazi's voortijdig beëindigd omdat het te druk werd. Hulpdiensten zouden mensen die flauwvielen niet meer hebben kunnen bereiken.
Vooraf was op 10.000 deelnemers gerekend. Volgens de politie liepen 50.000 mensen mee, volgens de organisatoren 80.000. De oproep voor de demonstratie werd gesteund door vakbonden, kerken, kunstenaars en politieke partijen.
Aanleiding voor de demonstratie was een geheime ontmoeting tussen vertegenwoordigers van de AfD, prominente rechts-extremistische figuren en rijke ondernemers die vorig jaar in Potsdam plaatsvond. Daar zou een plan zijn besproken om miljoenen migranten en ook Duitse staatsburgers uit te zetten. De ontmoeting kwam vorige week aan het licht.
Beelden van de demonstratie in Hamburg vandaag:
De zorgen over de groei van de AfD zijn niet nieuw. De Duitse binnenlandse veiligheidsdienst stelde al eerder vast dat sleutelfiguren in de AfD rechts-extremistisch zijn en dat de partij mogelijk een gevaar is voor de democratie. Zelf zegt de partij zich aan alle wetten te houden en slachtoffer te zijn van een politieke campagne door tegenstanders en media.
Scholz
Ook in Jena, Kiel, Bochum, Münster en andere Duitse steden demonstreerden vandaag duizenden mensen tegen de AfD, rechts-extremisme en neonazi's. Voor dit weekeinde staan meer demonstraties gepland. Ze hebben de steun van bondskanselier Scholz, die eerder deze week met minister Baerbock van Buitenlandse Zaken meedeed aan een demonstratie in Potsdam.
Scholz wees er in een videoboodschap op dat in Duitsland zo'n 20 miljoen mensen wonen met een migratie-achtergrond, grofweg een kwart van de bevolking: buren, collega's, leraren en zorgmedewerkers. Hij vergeleek de uitzettingsplannen van rechts-radicalen met de rassenleer van de nazi's in het Duitsland van Adolf Hitler.
"Als er iets is dat nooit meer mag terugkeren, dan is dat de rassenleer van de nationaalsocialisten", zei hij. "Want dat is uiteindelijk waar die weerzinwekkende uitzettingsplannen van de extremisten op neerkomen. Het is een aanval op de democratie en daarmee op ons allemaal. Daarom is het een opdracht aan allen om helder en duidelijk stelling te nemen. Voor verbondenheid, voor tolerantie en voor ons democratische Duitsland."
Overdreven
Volgens AfD-parlementariër Baumann wordt het belang van de bijeenkomst die vorig jaar in Potsdam plaatsvond overdreven. Het was volgens hem niet meer dan een "kleine privé-debatclub" die over het uitwijzen van enkele honderdduizenden mensen sprak die volgens de wet toch niet mogen blijven.
Niet alle AfD'ers zien dat zo. Kort na de berichten over de bijeenkomst schreef een AfD-collega van Baumann op X: "We willen buitenlanders naar hun thuis terugsturen. Miljoenen. Dat is geen geheim plan, dat is een belofte."
Minister Faeser van Binnenlandse Zaken stelt dat de AfD kleur moet bekennen. "Het gaat in feite om de droom van een maatschappij waar iedereen in het gelid loopt. Waar alles wordt buitengesloten wat niet in hun racistische, antiliberale ideologie past."
Roep om een verbod
Intussen gaan er steeds meer stemmen op om de AfD als partij te verbieden. Eenvoudig is dat niet. Daarvoor moet de binnenlandse veiligheidsdienst kunnen vaststellen dat de partij niet alleen ideeën heeft die tegen de grondwet en democratie ingaan, maar ook plannen én een kans van slagen.
De laatste partijen die in Duitsland zijn verboden, waren de nationaalsocialistische SRP en de links-extremistische KPD. Dat was in de jaren 50. Recente pogingen om bijvoorbeeld de extreemrechtse NPD te verbieden strandden, onder andere omdat de partij te weinig invloed heeft en daarom geen grote bedreiging voor de democratie vormt.
Verkiezingen
De slagkracht van de AfD lijkt op dit moment een stuk groter. Hoewel de partij tot nu toe vooral lokale verkiezingen won, staat ze in peilingen voor de verkiezingen in drie Duitse deelstaten later dit jaar bovenaan. Andere partijen zeggen vooralsnog dat ze niet met de AfD in een coalitie willen, maar het is de vraag of ze dat kunnen blijven volhouden.
Tegelijk slaagt de binnenlandse veiligheidsdienst er alleen stapsgewijs in om plannen en uitspraken te bewijzen die tegen de democratie en grondwet ingaan. Daarbij zoekt ze verder dan wat er in het parlement wordt gezegd of in het partijprogramma staat. Het gaat ook om uitingen van AfD-politici in bijvoorbeeld boeken en mogelijk ook op bijeenkomsten als die in Potsdam.
Niet iedereen die de AfD gevaarlijk vindt, ziet heil in een verbod. De kans bestaat dat de aanhangers van de partij dat vooral zullen zien als een poging om de partij buitenspel te zetten. Mogelijk levert dat de partij alleen maar meer stemmen op.
