Leidse laborant verwekte minstens elf kinderen met eigen zaad
Een laborant van een Leidse vruchtbaarheidskliniek heeft tussen 1979 en 1984 zijn eigen zaad geleverd bij behandelingen, terwijl hij niet geregistreerd stond als donor. Dat meldt Omroep West. De man heeft ten minste elf kinderen verwekt en registreerde zijn zaad op de naam van iemand anders. Hij blijkt een genetische aandoening te hebben.
De zaak kwam in 2023 aan het rollen toen twee donorkinderen die op papier aan elkaar verwant zouden moeten zijn, geen dna-match bleken te hebben. Via de internationale dna-database MyHeritage bleek een van de vrouwen wel verwant aan twee andere kinderen, die al in 2017 op het spoor kwamen van de laboratoriummedewerker.
Hun moeders bleken alle drie in Leiden behandeld. Het spoor leidde naar de kliniek van de Stichting Medisch Centrum voor Geboorteregeling (SMCG) in Leiden. De nazaten namen contact met de laborant op en hij gaf toe dat hij jarenlang had gesjoemeld met zijn zaad.
Onbetrouwbaar archief
De commerciële kliniek SMCG bestaat niet meer; de IVF-afdeling werd in 2008 overgenomen door Medisch Centrum Kinderwens (MCK). Deze kliniek beheert tevens het volledige archief van SMCG, wat volgens de directeur Arne van Heusden heel compleet is. "Maar dat lijkt nu in sommige gevallen onbetrouwbaar te zijn."
Van Heusden is naast directeur van het MCG ook voorzitter van de werkgroep die vorig voorjaar is opgericht voor onderzoek naar de laborant. Die wil daar zelf niet aan meewerken. Ook veel oud-medewerkers weigeren te verklaren wat ze weten.
Daarom verloopt het onderzoek moeizaam. De werkgroep roept ouders, kinderen en oud-medewerkers van de kliniek op zich te melden. Dat is extra belangrijk omdat sinds 2015 bekend is dat de laborant drager is van een erfelijke aandoening.
Van Heusden wil niet zeggen om wat voor ziekte het gaat. "Wat ik wel kan zeggen, is dat het geen levensbedreigende ziekte is. In vijftig procent van de gevallen wordt het doorgegeven aan een volgende generatie. Mensen hebben er gewoon recht op om dit te weten."
'Misplaatste loyaliteit'
Emeritus hoogleraar Didi Braat noemt het zwijgen van de voormalige medewerkers van de kliniek "misplaatste loyaliteit". Braat deed onder meer onderzoek naar twee zaken waarbij artsen hun eigen sperma gebruikten om vrouwen zwanger te maken. "Wat daarbij opviel, was dat oud-medewerkers enorm bereid waren alles te vertellen, om erachter te komen wat er was gebeurd in het verleden", zegt zij.
Er komen steeds meer zaken aan het licht van gynaecologen die hun eigen zaad hebben gebruikt bij vruchtbaarheidsbehandelingen. De zaak van Jan Karbaat werd als eerste bekend. Hij heeft mogelijk tachtig kinderen verwekt. Later kwam ook naar buiten dat de Leidse arts Jos Beek tussen 1973 en 1990 in het Alrijne ziekenhuis in Leiderdorp ten minste 41 kinderen verwekt heeft met zijn zaad. Ook in het Isala-ziekenhuis in Zwolle gebeurde dat: tussen 1981 en 1993 gebruikte arts Jan Wildschut zijn eigen zaad voor het verwekken van zeker 47 kinderen.
Sinds 2004 is anonieme donatie van sperma verboden.
