Mentale strijd topdarters: 'Pessimistische gedachtes op het podium ombuigen'
"Ik voelde mijn hart niet meer kloppen. Nog nooit had ik zo'n paniekaanval gehad. En als je je zo voelt, hoe moet je dan weer het podium op, voor duizenden mensen in de zaal en miljoenen kijkers thuis?"
Het is het verhaal van Luke Humphries, de beste darter van dit moment. Een 28-jarige Engelsman die paniekaanvallen overwon en nu aan de top staat. Hij is tijdens het WK darts, dat tussen 15 december en 3 januari wordt gehouden in Londen, dé favoriet. Humphries heeft een hoop te danken aan mentale begeleiding.
In principe kan elke profdarter de pijl precies gooien waar hij of zij wil. Maar doe het maar eens op het iconische podium in Alexandra Palace, met drieduizend uitzinnige fans die in je nek hijgen, miljoenen televisiekijkers van over heel de wereld en met tonnen aan prijzengeld die op het spel staan.
Eén millimeter kan het verschil zijn tussen eeuwige roem of een litteken voor altijd.
Fit brein van belang
Het is een strijd tussen de darter en het bord. Focus, concentratie. Gewoon doen wat je al jaren doet. Het gaat om hand-oogcoördinatie. De worp uitvoeren die je duizenden uren lang hebt geoefend. Rust uitstralen terwijl het in je hoofd tekeer gaat.
"Het mentale stukje is zeker wel dertig procent van de sport. Op het WK nog meer dan bij andere toernooien", stelt Dirk van Duijvenbode, de nummer 12 van de wereld. Hijzelf maakt al jaren gebruik van mentale begeleiding. "Ik denk dat het belangrijk is dat je brein ook fit is."
Van Duijvenbode is een denker. Ook tijdens een wedstrijd. "Veel nadenken is een nadeel. Maar goed denken is een voordeel. Ik had altijd negatieve, pessimistische gedachtes. Dat probeer je om te buigen. Ik kan niet alles vertellen, maar ik heb bepaalde zinnen, waarbij ik mezelf een soort van reset. Dat klinkt ingewikkeld, maar dat is het niet."
Ook vijfvoudig wereldkampioen Raymond van Barneveld kampt met negatieve gedachtes. In het verleden vertelde de Nederlandse dartspionier over depressies en demonen in zijn hoofd. "Het is hoe je naar dingen kijkt."
Trucjes toepassen
'Barney' heeft in de loop der jaren van verschillende personen hulp gehad. "Iemand liet me een lijn zien, die van onder naar boven ging en weer terug. Ik zag het als een berg, waar ik tegenop keek. Maar de ander zag het als een golf, waarin hij lekker kon meebewegen."
Op het podium leert Van Barneveld trucjes om de druk te verlichten. "Kijk nou niet naar de dubbel 20 als een dubbel, maar kijk naar de kleur. Zie het als rood. En neem de dubbel 16 als groen. Daar heb ik in het verleden veel aan gehad. Ook tijdens de WK-finale van 2007 tegen Phil Taylor."
De Hagenaar won toen zijn laatste wereldtitel. "Ik had toen ook veel aan meditatie, was bezig met ademhalingstechnieken. Daar was toen ook veel meer tijd voor, want er waren nog niet zoveel toernooien. Ik was al maanden bezig met Taylor. In mijn hoofd had ik die finale allang gespeeld."
De beste darters van Nederland zijn verenigd in het team van TOTO Dart Kings. Het laatste lid is de 21-jarige Gian van Veen, het grootste talent van Nederland. Hij krijgt al van jongs af aan mentale begeleiding. "Ik was in de jeugd bang voor eventuele gevolgen: wat als ik deze wedstrijd verlies, hoe wordt er dan over me gedacht?"
Hulp van oud-voetballer
Oud-profvoetballer Dirk Marcellis is onlangs als mentale begeleider toegevoegd aan het Nederlandse team. Van Veen heeft al een aantal sessies met hem achter de rug. "En daarin ben ik veel over mezelf te weten gekomen", stelt de verliezend finalist van het jeugd-WK.
"Ik ben erachter gekomen dat ik een people pleaser ben. Ik vond het altijd belangrijk om goedkeuring te hebben van mensen die dicht bij mij staan. Dat gaf extra druk, waardoor mijn faalangst groter werd. Nu ik dat weet, probeer ik het van me af te laten glijden. Ik dart voor mezelf en niet voor anderen."
Toch is niet elke darter gebaat bij praatsessies. Neem Michael van Gerwen, drievoudig wereldkampioen. Jarenlang stak hij ver boven de rest uit. Zonder mentale begeleiding. "Veel darters gaan nadenken, dan gaat het verkeerd. Ik denk gewoon niet na. Da's makkelijk."
Hoewel Van Gerwen al een paar jaar van zijn troon is gestoten, is hij nog altijd geen fan van mentale hulp. Darts is een kwestie van pijlen gooien, luidt zijn simpele conclusie. "Zo sta ik er ook echt in."
"Ik denk dat het totale pakket goed moet zijn. Je moet de juiste drive hebben, mentaal goed zijn, over talent beschikken, doorzettingsvermogen, wilskracht. Ik heb dat allemaal en heel veel mensen niet."
