Ook VN-organisatie UNHCR kritisch over Ter Apel, burgemeester wil inzet Defensie

De UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, noemt de situatie in het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel "ronduit zorgwekkend". De organisatie reageert hiermee op een rapport van de Inspectie Justitie en Veiligheid, waarin wordt geconcludeerd dat de situatie in het overvolle aanmeldcentrum onveilig en onhoudbaar is. Zo is de brandveiligheid niet op orde en zijn er te veel geweldsincidenten.

De oorzaak van de situatie in Ter Apel is volgens de UNHCR de gebrekkige doorstroom van asielzoekers vanuit het aanmeldcentrum naar asielzoekerscentra, en niet een hogere asielinstroom. De instroom is "min of meer gelijk aan de instroom vorig jaar rond deze tijd", zegt de organisatie, die spreekt van een "failliet opvangsysteem".

"Dat we nu, net als vorig jaar zomer, opnieuw door een ondergrens zakken is te betreuren." De UNHCR vindt onder meer dat er een extra aanmeldcentrum moet komen en dat de Eerste Kamer de spreidingswet moet aannemen.

Opvang in kazernes

Naast het rapport van de Inspectie Justitie en Veiligheid kwam vandaag ook een rapport van de GGD Groningen in de openbaarheid. Die bracht op verzoek van burgemeester Velema van Westerwolde, waarin Ter Apel ligt, een bezoek aan het aanmeldcentrum.

Deze organisatie meldt dat de hygiëne in de wachtruimtes, waar regelmatig mensen slapen, ronduit slecht is. De GGD heeft het onder meer over vieze toiletten en matrassen. Verder zou er sprake zijn van methadongebruik onder bewoners.

Burgemeester Velema heeft daarom in Den Haag het verzoek gedaan om Defensie te laten bijspringen, meldt RTV Noord. Hij hoopt dat opvangplekken in kazernes de druk op de asielopvang kunnen verlichten.

"Hij heeft gelijk dat hij aan iedereen hulp vraagt", reageert demissionair staatssecretaris Van der Burg van Asiel in Nieuwsuur. "Maar ook als we locaties hebben van Defensie, dan liggen die locaties in een gemeente en moet nog steeds het gemeentebestuur zeggen: het mag bij ons op die defensielocatie." Defensie kan dus niet zomaar overgaan tot opvang van asielzoekers in bijvoorbeeld kazernes. "Maar daar waar Defensie kan helpen zullen ze het zeker doen", aldus Van der Burg.

'Ruige' oplossingen vanuit provincie

De provincie Groningen heeft nagedacht over het sluiten van het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel, zei commissaris van de Koning René Paas in Nieuwsuur. "Het wordt een smeerboel en mensen moeten onder onmenselijke omstandigheden slapen", zei hij .

Een andere onconventionele oplossing die is overwogen, is het boeken van hotelkamers elders in het land om asielzoekers daar vervolgens in bussen naartoe te sturen. "Dat hebben we besproken in de provinciale regiegroep die gaat over opvangplekken. We hebben nagedacht wat we moeten als het echt uit de hand loopt en een van de dingen was: met bussen gaan rijden."

Maar ook dat bleek geen reële optie. "Die bussen vul je dan met mensen die de vreselijkste dingen hebben meegemaakt en die stuur je dan naar plekken waar ze niet welkom zijn."

Dat deze maatregel überhaupt ter sprake kwam, is volgens Paas illustratief voor de "totale frustratie en woede" onder Groningse bestuurders. "We zijn klemgezet door collega-bestuurders in de rest van het land die zeggen: laten we maar even wachten, laten we maar even kijken hoe het loopt. Wij hoeven voorlopig die asielzoekers hier niet."

Nog geen verzoek

Vorig jaar bouwde het leger mee aan een tijdelijke noodopvang voor asielzoekers voor wie in Ter Apel geen plek was. Ook kazernes werden al eerder ingezet voor opvang. Op dit moment biedt Defensie op twee locaties onderdak aan vluchtelingen: op complex De Harskamp en in een kazerne bij Zeist.

Een woordvoerder van het ministerie van Defensie heeft overigens aan RTV Noord laten weten nog geen officieel verzoek om hulp te hebben ontvangen van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).

Ruim duizend asielzoekers per week

Van der Burg doet naar aanleiding van het rapport van de Inspectie Justitie en Veiligheid nog eens een beroep op gemeenten en provincies om meer opvangplekken ter beschikking te stellen. Volgens hem is duidelijk dat het zo niet langer kan.

De laatste negen weken kwamen er wekelijks tussen de 1000 en 1400 asielzoekers in Nederland aan. Een einde is volgens Van der Burg niet in zicht: "We zullen hier voorlopig nog wel mee te maken hebben."