Israël ziet sporen van Hamas bij uitkammen ziekenhuis, wat bewijzen de beelden?
Het is de afgelopen weken in het middelpunt komen te staan van de oorlog tussen Israël en Hamas: het al-Shifa-ziekenhuis in Gaza-Stad. Volgens Israël fungeert het als een belangrijk commandocentrum en is het misschien wel het "kloppend hart" van de terreurgroep. Gisterochtend viel het leger het ziekenhuis binnen en gaf het beelden vrij van wat volgens Israël een Hamas-commandocentrum is. Wat zeggen de tot nu toe vrijgegeven beelden, welke conclusies zijn eraan te verbinden en welke niet?
"Enkele dingen die we gevonden hebben, bewijzen volledig en zonder twijfel dat Hamas systematisch ziekenhuizen gebruikt voor zijn militaire operaties", zegt een legerwoordvoerder vanuit de kelder van het al-Shifa-ziekenhuis in een video die verspreid werd op X. Wat hij laat zien zijn afgerukte of afgeplakte camera's, vijftien wapens en patroonhouders, handgranaten, uniformstukken, telefoons en wat computers.
Het Israëlische leger benadrukt dat de doorzoeking van het ziekenhuis nog in volle gang is en dat de gevonden ruimtes en het gevonden materieel "slechts het topje van de ijsberg" vormen. Eerder vandaag meldde het Israëlische leger meer bevindingen te hebben gedaan die zouden wijzen op "significante infrastructuur" onder het ziekenhuis, zonder concrete bewijzen te publiceren.
De VS zei eerder al te beschikken over eigen inlichtingen die bewijzen dat Hamas het ziekenhuis gebruikt als basis. En vandaag herhaalde Witte Huis-woordvoerder John Kirby die claim.
Voor Israël was de claim dat Hamas vanuit het ziekenhuis opereert de voorbije weken het argument om aanvallen in het gebied rond het ziekenhuis te rechtvaardigen. De duizenden patiënten en het ziekenhuispersoneel, zo klonk het, werden door Hamas als menselijk schild ingezet.
Hamas ontkent en bleef daarbij, ook nadat Israël de eerste beelden had verspreid. Israël zou verhalen verzinnen om de werkelijkheid te verdraaien. Ook de Palestijnse Autoriteit op de Westelijke Jordaanoever schreef in een verklaring "dat het Israëlische leger in het ziekenhuis is en niemand weet wat ze doen of welke wapens ze hebben meegenomen om te kunnen beweren dat ze die in het complex hebben gevonden".
Israëlische media
Ook in Israël zijn er voorzichtige reacties. De krant The Jerusalem Post is niet overtuigd door de beelden. Volgens het artikel toonde het leger een veel zwakker bewijs voor de aanwezigheid van Hamas dan verwacht. Die verwachtingen waren hooggespannen, omdat de legertop al sinds 2014 beweert dat Hamas zich in tunnels onder het al-Shifa-ziekenhuis verschuilt.
De krant vraagt zich af waar die Hamas-strijders dan zijn gebleven en waarom er geen spoor van de gijzelaars is gevonden of van zwaardere wapens, die Hamas ook heeft. Of is Hamas het leger te slim af geweest door de boel schoon te vegen voordat het zich terugtrok, vraagt de auteur zich af. En zo ja, waarom heeft het leger dat niet voorkomen? Soortgelijke beelden uit het al-Rantisi-kinderziekenhuis eerder deze week zijn volgens de krant evenmin overtuigend.
The Jerusalem Post wijst er tegelijkertijd op dat het leger mogelijk nog niet tot in de diepst gelegen delen van het ziekenhuis is doorgedrongen, "waar zich naar wordt aangenomen het hoofdcommandocentrum van Hamas bevindt".
Datzelfde wordt ook benadrukt door het Israëlische leger. Tegen de BBC zegt een woordvoerder dat het "nog weken" kan duren voordat is blootgelegd wat Hamas allemaal schuilhoudt in het grootschalige complex. "We hebben nog lang niet alles doorzocht, bij lange na niet."
Computerhok
Oud-Commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif is voorzichtig met een oordeel over de beelden die het Israëlische leger heeft vrijgegeven. "Wat we op de beelden zien lijkt op een commandocentrum, maar wat we zien kan niet onafhankelijk geverifieerd worden. Alle informatie komt uit één bron, dus daar moet je voorzichtig mee zijn."
"Een commandocentrum hoeft in principe niet uit meer te bestaan dan computers, beeldschermen en kabeltjes", zegt hij. Dat er voor zover bekend nog geen zwaardere wapens of duidelijke sporen van gijzelaars gevonden zijn, betekent volgens de voormalig commandant dus niet dat het niet om een commandocentrum gaat. "Zo'n centrum kan er gewoon uitzien als een gemiddeld computerhok."
'Bewijs wat mager'
De Zweedse terrorismedeskundige en Hamas-expert Magnus Ranstorp vindt het bewijs in de video nog wat mager. "We moeten meer zien om alle twijfel weg te nemen. Als het echt zo'n belangrijke commandopost is, verwacht je dat er meer bewijs naar buiten komt."
"Het leger liet alleen een klein aantal wapens en rugtassen zien. Je verwacht toch dat er wapenopslagen of meer communicatiemateriaal is", stelt Ranstorp. Volgens hem zou het voor Israël het beste zijn als ze tunnels zouden vinden. "Die graaf je niet zomaar in een dag of twee. Dat neemt de achterdocht dat ze de wapens zelf hebben geplaatst weg."
Als er niet meer bewijs zou komen, is dat volgens Ranstorp geen goed nieuws voor Israël. "Dan kunnen tegenstanders blijven zeggen dat ze de wapens zelf geplaatst hebben." Tegelijk wijst Ranstorp er, net als Israël, op dat het leger nog maar een klein deel van het ziekenhuis onderzocht heeft. "Over een paar dagen wordt het hele plaatje pas duidelijk."
Mensenrechtenorganisaties
Human Rights Watch reageerde vanmiddag op de beelden. Volgens de mensenrechtenorganisatie heeft het Israëlische leger tot zover niet genoeg bewijs geleverd "om de beschermde status van het ziekenhuis op te heffen". Volgens internationaal oorlogsrecht zijn ziekenhuizen beschermd, maar kan die status vervallen als ziekenhuizen voor militaire doeleinden worden gebruikt.
Dat Hamas eerder in het al-Shifa-ziekenhuis actief is geweest staat overigens vast, ook volgens verschillende mensenrechtenorganisaties. In 2014 schreef Amnesty International een beschuldigend rapport , waarin staat dat Hamas vermeende collaborateurs vasthield, martelde en vermoordde in afgelegen kamers van het ziekenhuis.
