Loslippige Koeman, al een leven lang een omgekeerde politicus

• Thierry Boon

  redacteur Nederlands elftal in Zeist

"Zullen we afspreken dat als ik gestopt ben, we weer in deze setting gaan zitten en ik alles ga zeggen wat ik denk?"

Het is een opvallend einde van de persconferentie van Ronald Koeman, maandag in Zeist. De bondscoach doet een pikante belofte. Weliswaar met een knipoog, maar er zit meer achter die woorden.

Anno 2023 wordt zo ongeveer elke uitspraak onder een vergrootglas gelegd, nog maar een keer gewogen en vervolgens uitgebreid behandeld en becommentarieerd op sociale media, in kranten, online en op televisie en radio.

Dat stoort de zestigjarige Koeman. Aanleiding? Zijn kritische uitspraken over Brian Brobbey in het voetbalpraatprogramma Rondo. "Het verbaast me dat het zo'n item is geworden", aldus Koeman, met een vingertje wijzend naar de huidige maatschappij.

Een omgekeerde politicus

"Ik ben geen politicus die heel veel lult en weinig zegt, ik ben eigenlijk het omgekeerde", stelt de coach van het Nederlands elftal. "Ik wil nog weleens te veel zeggen. Dan krijg je hem weleens om de oren."

Dat Koeman een 'omgekeerde politicus' is met zo nu en dan een onhandige uitspraak, blijkt al heel zijn voetballoopbaan. Het begint al als speler. "Ajax is altijd mijn favoriete club geweest", zegt de in Zaandam geboren Koeman, wanneer hij in 1983 FC Groningen als veelbelovend talent verruilt voor de hoofdstad.

Opvallend, want een paar jaar daarvoor laat hij nog weten dat juist Feyenoord zijn club is. En drie jaar na zijn transfer naar Ajax vertrekt hij naar concurrent PSV. Ook als trainer komt Koeman later in dienst van alle drie de topclubs.

Bij PSV wordt Koeman onderdeel van het succesteam dat in 1988 de Europa Cup 1, de huidige Champions League, wint. Al mist hij bijna de finale. Niet door een blessure, maar door een uitspraak in een interview.

Commotie na 'klasse actie'

Koeman spreekt zich in het tijdschrift Sport International lovend uit over een harde tackle van ploeggenoot Hans Gillhaus op Bordeaux-speler Jean Tigana in de kwartfinales van het Europese toernooi. "Klasse actie", oordeelt Koeman.

Het zorgt voor veel commotie. PSV schorst Koeman voor het competitieduel met Haarlem en legt hem een boete op van 10.000 gulden. Daar komt later de UEFA overheen.

De Europese voetbalbond wil Koeman ook Europees schorsen, waardoor hij een eventuele finale met PSV zou missen. "Ik kan niet begrijpen dat Koeman met geweld pocht. Hij hoort een voorbeeld te zijn", zegt het Franse slachtoffer Tigana over de zaak.

In hoger beroep kan Koeman opgelucht ademhalen: de straf wordt teruggebracht naar één duel. De PSV'er mag meedoen in de finale en staat na de strafschoppenserie tegen Benfica met de 'cup met de grote oren' in zijn handen.

Ook als trainer uit Koeman zich soms op controversiële wijze. Kritiek op scheidsrechters en bonden is hem niet vreemd. "Ik voel dat het iets persoonlijks is", zegt hij als coach van Barcelona tegen de Spaanse bond na een schorsing.

Zijn argumentatie "Valencia is als een rijdende trein, die maar één keer in je leven voorbijkomt" bij de keuze om in 2007 als trainer PSV in te ruilen voor de Spaanse zon, dan. Voor Koeman al snel een gepasseerd station, maar in de voetballerij is die uitspraak een oneliner geworden.

Ook vallen zijn open sollicitaties op, terwijl hij nog ergens anders werkt. "Kijk, ik heb twee dromen", vertelt hij in een interview als trainer van Everton. "Bondscoach worden van Nederland is de eerste. Dat kon ook al, maar mijn contract bij Everton weerhield me ervan."

"De andere droom is trainer worden van Barcelona. Dat is de waarheid. Maar nu ben ik volledig in dienst van Everton en dat blijft zo", aldus Koeman. In Engeland wordt zijn eerlijkheid niet echt gewaardeerd.

'Schandalig voetbal' van Noord-Ierland

In zijn eerste termijn als bondscoach van Oranje is Koeman na het EK-kwalificatieduel met Noord-Ierland (3-1 winst) kritisch op de tegenstander. De woorden "schandalig voetbal" en "verschrikkelijk om naar te kijken" vallen.

De Noord-Ierse pers duikt erbovenop en vindt de uitspraken van Koeman respectloos. Bij de ontmoeting in Belfast een maand later voelt Koeman zich genoodzaakt zijn excuus aan te bieden. "Als ik de verkeerde woorden heb gezegd, zeg ik sorry."

Saai is het allerminst met Koeman. Vaak te eerlijk, soms te loslippig. Want hij weet dondersgoed dat alle camera's op hem zijn gericht. Ook nu weer in Zeist.

"Ik zou eigenlijk nog veel meer willen zeggen, niet alleen over voetbal. Zo'n Johan Derksen die elke dag op tv alles zegt, vind ik ook wel weer mooi. Want hij heeft in best veel dingen wel gelijk."

Nu maar wachten totdat Koeman is gestopt.