Steeds meer Oekraïense mannen komen via andere landen naar Nederland voor werk
Een toenemend aantal mannen uit Oekraïne meldt zich als vluchteling in Nederland om hier te kunnen werken. Zij komen terecht in de overvolle opvang van de gemeenten. De Veiligheidsregio Utrecht doet een beroep op werkgevers om zelf voor opvang van Oekraïners te zorgen, zodat de gemeentelijke opvang wordt ontlast.
Opvallend is dat 30 procent van de mensen die zich nu als werkzoekende inschrijven eerst al langere tijd in een ander Europees land verbleef. Ongeveer vijftien procent van de Oekraïners die zich sinds augustus hebben gemeld, woonde eerst in Polen, blijkt uit een rapportage van de Veiligheidsregio Utrecht die in handen is van de NOS.
"Ons hart gaat natuurlijk uit naar de meest kwetsbaren, maar we maken ons wel zorgen of er voor die mensen straks nog plek is", zegt directeur Jaap Donkers van de Veiligheidsregio Utrecht. "We zien het zo hard gaan dat we het landelijk echt niet meer aan kunnen. Dus wij hopen dat de mensen die voor werk komen door de werkgevers kunnen worden opgevangen."
Deniz (19) is één van hen. Hij gaat dinsdagochtend met een taxibusje van de Jaarbeurs naar de gemeentelijke opvang in Almere. Hij heeft werk geregeld via vrienden in Nederland. "Ze hebben gezegd dat het hier beter is." Na het uitbreken van de oorlog woonde hij in Polen en werkte daar als steigerbouwer. Nu gaat hij in Nederland postpakketjes sorteren. Deniz heeft met zijn werkgever afgesproken contact op te nemen zodra hij een BSN-nummer heeft.
Hetzelfde geldt voor Illia Siomak (21). Hij studeerde voor de oorlog lucht- en ruimtevaartkunde in Polen en gaat nu in Nederland op zoek naar een baan. "In Polen is het niet goed voor Oekraïners. Je verdient maar 1000 euro per maand voor 200 werkuren."
Werven via Telegram
De NOS ontdekte dat werkgevers ook actief op zoek zijn naar Oekraïners. In Telegram-kanalen voor werkzoekende Oekraïners lees je advertenties in het Oekraïens voor werknemers in een distributiecentrum, agrarisch medewerkers of bouwvakkers. Bij sommige advertenties biedt de werkgever woonruimte aan voor rond de 100 euro per week.
Een bedrijf schrijft in een advertentie dat er voor Oekraïners geen woning wordt geregeld. Desgevraagd zegt de contactpersoon van de onderneming dat de gemeente verantwoordelijk is voor huisvesting in Nederland, als je onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming valt.
Tussen 26 augustus en 27 oktober kwamen er 2345 mensen aan in de Jaarbeurs, de centrale aanmeldlocatie voor Oekraïners. De grootste groep kwam nog steeds rechtstreeks uit Oekraïne (1606 mensen), gevolgd door Oekraïners die vanuit Polen (353) naar Nederland zijn verhuisd. 316 Oekraïners kwamen uit andere landen.
In totaal verblijven er nu bijna 102.000 Oekraïners in Nederland, waarvan 83.000 in de gemeentelijke opvang.
Leefgeld
Ook Dordrecht ziet vaak Oekraïners die uit Polen komen of andere Oost-Europese landen, zegt een woordvoerder. De meesten van hen komen omdat ze hier familie of kennissen hebben en omdat de omstandigheden in Nederland beter zijn, zegt de woordvoerder. "Denk aan opvang, leefgeld, werkgelegenheid en hogere salarissen zonder dat je hoeft bij te dragen in de kosten. De meeste mannen die binnenkomen vragen bijna direct na binnenkomst om een BSN, om te kunnen werken."
Gemeenten mogen Oekraïners die werken korten op hun leefgeld, maar in praktijk gebeurt dat weinig. De gemeenten Cranendonck vraagt sinds donderdag een bijdrage van werkende Oekraïners die in de opvang verblijven: 190 euro per maand. "Dat vinden we wel zo eerlijk tegenover onze andere inwoners", zegt een woordvoerder. "Iedereen die werkt in Nederland betaalt voor een woning."
Slecht betaald werk
Oekraïners weten veel over de mogelijkheden voor wonen en werken in de verschillende Europese landen, zegt Martin Blaakman. Hij doet op de Hogeschool InHolland onderzoek naar de leefsituatie van Oekraïners in de opvang. "Ze delen veel informatie in sociale mediagroepen." Waar Oekraïners eerst vooral naar Nederland kwamen op zoek naar veiligheid, zijn ze nu meer bezig met zoeken naar (beter) werk en integratie, blijkt uit zijn onderzoek.
Het ministerie van justitie zegt in een reactie bezig te zijn met "een verkenning" naar de mogelijkheden om vluchtelingen uit Oekraïne met een betaalde baan mee te laten betalen aan hun opvang.
