Rutte: kabinet steunt Israël niet blind, situatie is niet zwart-wit

Demissionair premier Rutte heeft in de Tweede Kamer voor aanvang van het debat over de oorlog tussen Hamas en Israël een toespraak gehouden over onder meer de weerslag van de oorlog op Nederland. "De tragiek van deze oorlog is dat het denken vaak zwart-wit is, ook in ons land", zei hij.

Ook het kabinet heeft daarmee te maken. "Het beeld is ontstaan dat het kabinet Israël blind steunt in alles wat er gebeurt", zei Rutte. Dat is volgens hem echter niet het volledige verhaal. "Israël kan niet veilig bestaan zolang Hamas aanvallen kan uitvoeren. Onschuldige burgers moeten zo min mogelijk slachtoffer worden van strijd tegen Hamas", zei Rutte.

Hij heeft gisteren in zijn gesprek met de Israëlische premier Netanyahu gepleit voor humanitaire pauzes. En ook met de Palestijnse president Abbas sprak hij over de terreurdaden van Hamas, zei Rutte. "Abbas veroordeelt Hamas ook, want de Palestijnse bevolking heeft daar niets aan."

Hoop houden

Het perspectief voor de Israëlische en de Palestijnse bevolking is een tweestatenoplossing, zegt Rutte. "We moeten hoop houden op de menselijkheid."

Terug in Nederland sprak Rutte vandaag met familieleden van zowel Israëliërs als Palestijnen. In de Kamer vertelde hij over zijn gesprek met een Palestijnse vrouw die in één bombardement vijf familieleden verloor. Hij sprak ook met de familieleden van Israëlische gijzelaars en slachtoffers. "Elk slachtoffer is er een te veel, elk leven is evenveel waard", zei Rutte daar in de Tweede Kamer over.

Het Kamerdebat gaat over de Europese top van donderdag en vrijdag, waar regeringsleiders de oorlog tussen Hamas en Israël zullen bespreken. Rutte gaat daar namens Nederland naartoe.

In de Kamer ontstond een heftige discussie toen Denk-Kamerlid Van Baarle de zin 'From the river to the sea, Palestine wil be free' uitsprak, oftewel 'Van de rivier tot de zee, Palestina zal vrij zijn'.

Kamervoorzitter Bergkamp zei hem dat zij deze omstreden uitspraak niet in het debat wil horen. Ook Kamerleden van VVD, CDA, JA21 en ChristenUnie maakten bezwaar. De uitspraak is volgens hen antisemitisch omdat hij tot de vernietiging van Israël zou oproepen.

Volgens de Kamerleden is Denk aan het polariseren. Van Baarle ontkent dat en zegt dat hij opkomt voor de gelijke rechten van de Palestijnen. Die zijn naar zijn mening pas gewaarborgd als het huidige Israëlische grondgebied een nieuwe staat wordt onder Palestijnse vlag. Daar is een meerderheid in de Kamer het niet mee eens.

In het debat gaat het vooral over mogelijke oplossingen op de korte termijn, zoals een staakt-het-vuren of een gevechtspauze:

Het kabinet heeft al gepleit voor humanitaire pauzes en zal dat op de Europese top weer doen. "En de andere Europese leiders zullen het hier donderdag over eens worden", verwacht Rutte. Daarnaast willen veel landen, ook Nederland, een "permanente humanitaire corridor" in het zuiden van Gaza voor aanvoer van hulpgoederen vanuit Egypte.

Sommige partijen in de Kamer pleiten voor een breed staakt-het-vuren en vragen waarom het kabinet daar niet op aandringt. Rutte wijst erop dat een "verdergaand staakt-het-vuren" betekent dat Israël dan niet meer gewapend mag optreden tegen Hamas, ook niet om gijzelaars te bevrijden of aanslagen te voorkomen.

Dat betekent niet dat er een "carte blanche" voor Israël is, aldus Rutte. "Het land heeft zich aan voorwaarden te houden zoals het internationale oorlogsrecht".

Op de Europese top wordt ook gesproken over het voorstel van de Franse president Macron om de internationale coalitie tegen Islamitische Staat te betrekken bij Israëls oorlog met Hamas. Nederland behoort ook tot die coalitie. Rutte heeft nog niet gezegd wat hij van het voorstel vindt.