Leiderschapscrisis bij Republikeinen verlamt parlement VS
De politieke crisis in het Huis van Afgevaardigden heeft de Verenigde Staten "bevroren", erkennen Republikeinse politici. Sinds hun voorzitter Kevin McCarthy vorige week dinsdag werd weggestemd, is het parlement compleet verlamd.
Daarnaast dreigt verkiezing van een nieuwe Huisvoorzitter een slepende kwestie te worden; vandaag staan er bij de Republikeinen achter gesloten deuren verhoren van kandidaat-voorzitters op de agenda, met vervolgens mogelijk woensdag een stemming over de nominaties. Het is gissen wanneer er een nieuwe voorzitter is; in januari waren er vier dagen en vijftien stemrondes nodig om McCarthy aan te wijzen en de verdeeldheid onder Republikeinen is sindsdien alleen maar toegenomen.
De afzetting - uniek in de Amerikaanse parlementaire geschiedenis - kon op geen slechter moment komen. Half november dreigt opnieuw een 'shutdown', waarbij de overheid op slot gaat. Overeenstemming over de begroting voor het nieuwe fiscale jaar kan dit voorkomen. maar de parlementariërs zitten noodgedwongen thuis. Ook beslissingen over steun aan Oekraïne en Israël moeten wachten.
Flinke vinger in pap
De politieke verlamming tekent het belang van de voorzitter. Het is één van de belangrijkste functies in Washington. De zogenoemde speaker is een geduchte onderhandelaar voor de zittende president, want het Huis kan begrotingen maken én afkeuren. Zo bood de Democratische voorzitter Nancy Pelosi flink tegenwicht aan de vorige president Trump. De voorzitter krijgt ook de leiding over het land als zowel de president als de vicepresident wegvallen.
In de dagelijkse praktijk agendeert de speaker wetsvoorstellen, plant stemmingen en heeft hij of zij een flinke vinger in de pap bij benoemingen in belangrijke commissies. De tijdelijke vervanger van de voorzitter heeft nu nauwelijks bevoegdheden.
Een nieuwe voorzitter heeft 218 stemmen nodig. Omdat de Republikeinen de meerderheid in het Huis hebben, hebben zij de grootste kans om de voorzitter te leveren. Twee kandidaten die zich warmlopen zijn Jim Jordan en Steve Scalise. Ze zijn beiden rechtser dan McCarthy. Dat is een opsteker voor de partijgenoten die McCarthy ten val brachten. Matt Gaetz, die de afzettingsprocedure tegen McCarthy in gang zette, steunt beiden.
Steve Scalise
Scalise, de joviale afgevaardigde uit Louisiana, is de nummer twee van de Republikeinen in het Huis en wordt al langer gezien als McCarthy's gedoodverfde opvolger. Hij is een succesvol fondsenwerver voor zijn partij en heeft een sterk netwerk dat hij druk aan het bewerken is.
Scalise heeft veel te verduren gehad in zijn persoonlijke leven. Hij raakte in 2017 zwaargewond toen een linkse schutter hem neerschoot bij een honkbalwedstrijd. Eind deze zomer maakte hij bekend aan een vorm van bloedkanker te lijden, wat leidt tot vraagtekens over zijn fitheid. Scalise noemt zijn ziekte "goed behandelbaar". Hij stemde voor aanhoudende financiële en militaire hulp aan Oekraïne, een onderwerp dat een belangrijke splijtzwam is binnen de Republikeinse partij.
Jim Jordan
Jim Jordan uit Ohio is één van de oprichters van de ultraconservatieve Freedom Caucus, die al sinds zijn aanstelling aan de stoelpoten van McCarthy zaagde. Hij nam het begin dit jaar tegen hem op, maar kreeg slechts twintig stemmen. Jordan is nu voorzitter van een commissie die onderzoek doet naar president Biden en of Biden zijn politieke invloed heeft misbruikt om te profiteren van zakenrelaties van zijn familie.
De voormalig worstelaar stemde juist tegen meer hulp aan het Oekraïense leger en geldt als radicaler dan Scalise. Partijgenoot Liz Cheney waarschuwde voor Jordan. Volgens Cheney, vicevoorzitter van de commissie die onderzoek deed naar de bestorming van het Capitool, maakte Jordan "deel uit van Trumps complot om de verkiezingsuitslag te saboteren".
Verschillende Republikeinen droegen ook Donald Trump voor als nieuwe voorzitter. Trump, favoriet om presidentskandidaat voor de Republikeinen te worden, zei aanvankelijk "het beste voor het land te willen doen" en een korte termijn rol als "verbinder" te accepteren. Inmiddels schaart hij zich achter Jim Jordan.
Hoewel een voorzitter theoretisch geen lid van het Huis hoeft te zijn, is er nooit eerder een buitenstaander aangesteld. Bovendien bepalen de partijregels dat iemand die wordt vervolgd voor strafbare feiten waarop meer dan twee jaar celstraf staat, geen voorzitter van het Huis mag worden. Trump is aangeklaagd in vier strafzaken. Deze regels zijn alleen niet juridisch bindend en kunnen dus genegeerd worden.
Ook als buitenstaander heeft Trump echter veel invloed op de verkiezing van een nieuwe voorzitter. Republikeinen staan voor het dilemma om te kiezen voor zijn politiek van ontregelen en ontwrichten, of voor een meer gematigde koers.
