Economie houdt zich verrassend goed, ziet DNB, maar lege spaarpot is een risico
De financiële stabiliteit in Nederland houdt zich goed ondanks de hoge inflatie, rentestijgingen en geopolitieke onrust. Toch maakt De Nederlandsche Bank (DNB) zich, in een jaarlijkse update over gezondheid van de overheidsfinanciën, zorgen over het begrotingsbeleid.
DNB-directeur Klaas Knot maakt zich zorgen over financieel slecht onderbouwde begrotingsplannen in de Tweede Kamer, het uitdelen van zogenaamd 'gratis bier', en politieke partijen die hun verkiezingsprogramma's niet laten doorrekenen.
Knot zegt in een toelichting dat de begroting niet helemaal sluitend hoeft te zijn. "Maar in de huidige vooruitzichten voldoen we niet aan de Europese begrotingsnormen," benadrukt de DNB-directeur. "Zorg voor een appeltje voor de dorst."
Volgens DNB is een spaarpot nodig voor nieuwe crises. Tijdens de coronapandemie of gasprijscrisis gaf de overheid veel extra geld uit om huishoudens en bedrijven te ondersteunen. Volgens de centrale bankdirecteur is die spaarpot op termijn onvoldoende gevuld. "Dat vinden we zeker een risico."
Knot roept op tot een koerswijziging in het Haagse financiële beleid. "Op de korte termijn zien de overheidsfinanciën er goed uit. Op middellange termijn is dat minder en op de lange termijn ziet het beeld er slecht uit."
Verschil
Hogere defensiekosten, de energietoeslag en de oplopende rente stuwen de overheidsuitgaven op. Toch vindt DNB dat er juist nu oog moet zijn voor de financiële stabiliteit, ondanks die afwijkende omstandigheden.
Dat de economie zich ondanks dit alles goed houdt, verrast Knot zelf ook. "De vorige keer dat dit gebeurde zat de werkloosheid in de dubbele cijfers. De economie draait nu nog steeds op volle werkgelegenheid. Dat mensen gegarandeerd zijn van een inkomen, stut de economie. Dat is het verschil met vorige situaties."
Met renteverhogingen wil de ECB de economie afkoelen. Toch denkt Knot dat de gevolgen daarvan zullen meevallen. "De schade die je aan de economie moet toebrengen om de inflatie tegen te gaan lijkt heel klein te zijn. Maar zeker weten of het een zachte landing wordt weten we niet."
Wanbetalingen
Doorgaans gaan economen ervan uit dat de economie in het slop raak als de rente stijgt. "Burgers en bedrijven moeten door de stijgende rente ruimte maken in hun financiële huishouden. Als ze die niet kunnen vinden, ziet de bank een groeiend aantal wanbetalingen."
Maar dat laatste blijft ondanks een jaar van renteverhogingen meevallen, ziet Knot. "Op het moment zien we daar helemaal niets van. Er zijn nu wel de eerste tekenen van een afkoelende economie. Op termijn moeten we dit gaan zien. Maar op het moment ziet het er helemaal niet slecht uit."
