'FIFA toont met WK-toewijzing geen oog voor uitstoot en welzijn van de spelers'

Wereldvoetbalbond FIFA zegt met het WK in 2030 in zes landen verspreid over drie werelddelen "een verdeelde wereld te verenigen door voetbal". Het titeltoernooi in Uruguay, Paraguay, Argentinië, Spanje, Portugal en Marokko kan vooralsnog rekenen op een flinke portie kritiek.

Frank Huisingh van Fossil Free Football, een organisatie die de fossiele uitstoot van het profvoetbal onder de aandacht wil brengen, zegt niet heel verrast te zijn door de gang van zaken, gezien eerdere discutabele beslissingen door de FIFA. "Maar teleurstellend is het wel."

Na de start van het WK met een wedstrijd in Uruguay, Paraguay en Argentinië vliegen zes nationale teams de oceaan over voor het vervolg in Spanje, Portugal en Marokko. En daar zet Huisingh nadrukkelijk zijn vraagtekens bij.

"De FIFA heeft de belofte gedaan de uitstoot van het voetbal voor 2030 met vijftig procent te willen verminderen. Daarvoor moet je WK's op één plek organiseren, minder landen uitnodigen, zorgen dat er niet zo veel stadions gebouwd hoeven te worden en vooral dat er niet zo veel gevlogen hoeft te worden."

Alleen mooie woorden

Voor Huisingh is het evident hoe de FIFA tot deze keuze is gekomen. "De overwegingen lijken me duidelijk: het gaat om geld verdienen. Het zijn dus mooie woorden, maar de daden blijven achter", zegt hij.

Eigenlijk gaat het bij het WK van 2026, als Mexico, Canada en de Verenigde Staten de gastlanden zijn, al fout, vindt Huisingh. "De uitstoot van zo'n groot evenement zit in twee dingen: hoeveel moet er worden gebouwd en hoeveel moet er worden gevlogen? Nou, met 48 teams en ruim honderd wedstrijden is het antwoord: heel veel. Als de FIFA de uitstoot echt wil verminderen, moet je het WK in een veel kleiner gebied organiseren dan in 2026 en 2030 gaat gebeuren."

Huisingh betwijfelt overigens of een WK in de zomer in 2030 überhaupt mogelijk zal zijn in Spanje, Portugal en Marokko. "Het was er deze zomer al meer dan veertig graden. Dat wordt de komende jaren alleen maar erger. Ik kan me eigenlijk niet voorstellen dat je dit WK dan in deze landen gaat organiseren."

Extra belasting

Het welzijn van de voetballers lijkt ook in het geding te komen door de enorme verplaatsing die zes selecties te wachten staat. De betrokken teams zullen extra rust krijgen na de lange vlucht, maar de nauwelijks te vermijden jetlag zal hoe dan ook voor een extra belasting voor de spelers zorgen. Over de consequenties daarvan heeft spelersvakbond FIFpro zich nog niet uitgesproken.

Supporters-organisatie Football Supporters Europe heeft ook bezwaren geuit. Niet alleen vanwege de verre vliegafstanden voor de fans, maar ook omdat er een precedent wordt geschapen. "Als het resultaat van dit opgeblazen toernooi is dat alleen zes landen samen of autocratische regimes zich kunnen aanmelden, is dat niet bevorderlijk voor de mensenrechten", zei Football Supporters Europe-woordvoerder Martin Endemann tegen het Duitse persbureau.

Paraguay wel, Chili niet

Met de openingswedstrijd in Uruguay wordt de eerste editie van het WK geëerd: in 2030 is het honderd jaar geleden dat het Zuid-Amerikaanse land de primeur binnen de landsgrenzen had. Dat ook Argentinië en Paraguay een 'thuiswedstrijd' toegewezen hebben gekregen, en Chili niet, roept vragen op. De laatste voelt zich buitengesloten.

De vier Zuid-Amerikaanse landen deden samen een gooi naar de organisatie van het eindtoernooi. Achteraf gezien geen goed idee, vindt Alejandro Domínguez, de Paraguyaanse voorzitter van de Zuid-Amerikaanse voetbalbond Conmebol en daardoor tevens vice-voorzitter van de FIFA. Hij wijst daarbij op de enorme en misschien wel te grote investeringen die een WK vergen.

Getouwtrek om finale

Met het hoofdtoernooi in drie landen rijst ook de vraag waar de finale gespeeld zal worden. De Spaanse minister van sport kondigde een dag na de toewijzing van het WK al aan dat de eindstrijd in zijn land gaat plaatsvinden.

In Marokko wordt daar echter heel anders over gedacht. Volgens Faouzi Kekjaa, president van de Marokkaanse voetbalbond, zal in Casablanca een nieuw stadion voor 93.000 toeschouwers verrijzen en wordt daar de eindstrijd afgewerkt.

Weg vrij voor Saudi-Arabië

Volgens critici wordt met de omstreden keuze voor zes landen in 2030 de rode loper al uitgerold voor Saudi-Arabië als organisator van het WK van vier jaar later. Aangezien de editie van 2026 in de VS, Mexico en Canada wordt gespeeld, komen volgens het rotatieprincipe van de FIFA daarna alleen landen uit Azië en Oceanië in aanmerking om het WK te organiseren.

Australië onderzoekt nog wel een mogelijk bod op het WK van 2034, maar kijkt ook naar het kleinschaligere WK voor clubteams in 2029. Zo lijkt Saudi-Arabië nu al topkandidaat. Aan geld, de benodigde contacten en mooie beloften geen gebrek in de monarchie, die al heeft laten weten een toernooi van wereldklasse te kunnen organiseren.

Hoewel aan alle grote sportprojecten in het land beschuldigingen van sportswashing kleven, zei sjeik Salman bin Ibrahim Al Chalifa, voorzitter van de Aziatische Confederatie AFC, op de steun van de "hele Aziatische voetbalfamilie" te rekenen.