Zorgen in EU over mogelijke verkiezingswinst oud-premier Fico in Slowakije
Het is maar een kleine lidstaat, en toch kijkt Europa dit keer met bijzondere belangstelling en zorgen naar de verkiezingen in Slowakije. Op kop in de peilingen gaat oud-premier Robert Fico.
Hij wil met zijn partij SMER een andere koers varen dan de huidige pro-Westerse regering en belooft de steun die Slowakije aan buurland Oekraïne levert te stoppen. Dat leidt tot zorgen bij andere westerse landen, want nu is Slowakije nog een belangrijke bondgenoot.
Fico was al twee keer premier van Slowakije. Dat hij Rusland vooral als partner ziet, werd duidelijk toen hij in 2014 EU-sancties tegen Rusland afkeurde.
Corruptieschandalen
Zijn regeerperiode werd getekend door corruptieschandalen. "Het is inmiddels vrij duidelijk dat de politie in de tijd dat Fico regeerde in de greep was van oligarchen", zegt onderzoeksjournalist Marek Vagovic, die twee boeken schreef over Fico. "En deze mensen bedreigden zakenlieden, namen steekpenningen aan, en hielpen bevriende zakenmensen om uit de handen van justitie te blijven."
Uiteindelijk was het de moord op onderzoeksjournalist Jan Kuciak, die corruptie in verband bracht met de regering van Fico, die de omstreden politicus in 2018 tot terugtreden dwong.
Vervolgens kozen de Slowaken een regering die beloofde corruptie aan te pakken en zich meer op het Westen richtte. Maar door onderlinge ruzies hield die geen stand, waardoor er nu vervroegde verkiezingen zijn.
Desinformatiecampagnes
En die staan onder meer in het teken van de oorlog in Oekraïne. Slowaken lijken minder bereid om zich tegen Rusland te keren. Ze zijn doelwit van een grootschalige pro-Russische desinformatiecampagnes. Daar sluit Fico in zijn campagne op aan.
Hij stelt dat niet de Russen, maar de Oekraïners de oorlog zijn begonnen. "We zullen geen kogel uit onze voorraden naar Oekraïne sturen", beloofde Fico tijdens een verkiezingsbijeenkomst in september. Hij staat niet achter de oorlog die Rusland voert, zegt hij zelf, en wil juist vrede.
Volgens journalist Vagovic is dat misleidend. "Hij geeft Rusland geen complimenten, maar zegt dat het een partner is tegen wiens belangen wij niet in moeten gaan."
Vrees voor minder samenwerking en inperking vrijheden
Andere EU-landen vrezen dat Slowakije onder Fico zich niet alleen tegen steun aan Oekraïne zal keren, maar ook zal veranderen in een lidstaat waar de persvrijheid en de onafhankelijke rechtspraak onder druk staan, zoals nu in Polen en Hongarije al het geval is. "De vrees is dat hij democratische instituties zal beteugelen", aldus Vagovic.
De partij van Fico staat in de peilingen rond de 20 procent, ongeveer evenveel als de progressieve partij PS. SMER lijkt bij winst een coalitie te kunnen vormen over rechts, mogelijk met extreemrechtse partijen. Mocht PS toch de grootste worden, dan wordt het nog ingewikkeld voor de progressieven om een regering bij elkaar te krijgen. Meerdere potentiële partners dreigen de kiesdrempel niet te halen.
