'NAM frustreerde bouw Forum Groningen, gemeente bezorgd over financiële strop'
Forum Groningen, een groot cultureel centrum in de stad, was er bijna niet gekomen omdat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) weigerde mee te betalen aan het bevingsbestendig maken van het gebouw. Dat schrijft RTV Noord na onderzoek. Het zou de stad Groningen miljoenen euro's hebben gekost.
De regionale omroep onderzocht ruim 2600 documenten die door de gemeente Groningen zijn vrijgegeven. Dat deden zij in samenwerking RTV Drenthe, Follow the Money en Platform Authentieke Journalistiek.
Bij het begin van de bouw in 2012 was er nog geen sprake van aardbevingsbestendige bouw. Toen eind 2014 een aardbeving in de stad werd gevoeld, gingen op het stadhuis alle alarmbellen af, schrijft RTV Noord.
De bouw werd stopgezet en de gemeente onderzocht wat er moest gebeuren om het Forum aardbevingsbestendig te maken. Volgens RTV Noord werd daarbij ook gekeken naar de NAM en daarmee ook het ministerie van Economische Zaken. De gemeente vond dat zij mee moesten betalen aan de aanpassingen, maar volgens de regionale omroep gaf de NAM, tot grote frustratie van de gemeente, niet thuis.
'In het slechtste geval wel de kosten, maar geen gebouw'
De onderhandelingen tussen de gemeente, de NAM en zijdelings het ministerie van Economische Zaken verliepen volgens de regionale omroep moeizaam. Zo duurde het lang voordat het gaswinningsbedrijf aanschoof bij gesprekken over bijvoorbeeld het ontwerp.
De NAM wilde dat er zo min mogelijk versterkt hoefde te worden, wij wilden een veilig gebouw
Ambtenaren maakten zich daar zorgen over: als de bouw niet snel kon worden hervat, kon aannemer BAM de gemeente een rekening sturen wegens contractbreuk. "Dat betekent dat wij de volledige contractsom van 69 miljoen euro moeten betalen, zonder dat wij een Forum hebben", schreef een ambtenaar daarover. "In het slechtste geval hebben we wel de kosten, maar geen gebouw."
Oud-wethouder Paul de Rook (D66) en toenmalig burgemeester Peter den Oudsten beamen dat het lang duurde voordat er een deal op tafel lag. "Steeds moesten dingen opnieuw berekend of gevalideerd worden. Externe bureaus werden ingeschakeld om te kijken of berekeningen wel klopten", zegt De Rook. "De NAM wilde dat er zo min mogelijk versterkt hoefde te worden, want dat kostte minder geld. Wij wilden een veilig gebouw."
Doorbraak
Volgens De Rook en Den Oudsten was er op het hoogste niveau goed contact, maar verwaterde dat zodra de besluiten op papier waren gezet. "We hadden wel eens een akkoord als bestuurders, maar dan ging het naar een jurist en dan zagen we ook wel regelmatig dat het zodanig werd opgeschreven, dat de afspraak teniet werd gedaan", aldus De Rook.
Ik kende Kamp al langer, maar ik heb hem nog nooit zo boos gezien
Den Oudsten: "Dan zag je toch weer allerlei mensen die traineerden, die extra problemen opwierpen en die om onderzoeken vroegen. Daar was het allemaal heel erg lastig."
Uiteindelijk is het de NAM zelf die zorgde voor een doorbraak. De uitkomst: de NAM betaalde een vast bedrag voor de vertraging en maatregelen om het Forum bevingsbestendig te maken. Het gasbedrijf legde 68 miljoen euro neer.
'Kamp werd ongelooflijk boos'
Toenmalig minister Kamp moest zijn goedkeuring geven aan de deal, omdat het Rijk onderdeel is van de samenwerking met de NAM om het gas te winnen. Zo kwam de kosten voor een deel ook bij het Rijk terecht. Volgens Den Oudsten vond Kamp het genoemde bedrag veel te hoog. "Ik kende Kamp al langer, maar ik heb hem nog nooit zo boos gezien."
Ik word niet kwaad, zeker niet in een gesprek met een vriendelijk iemand als Den Oudsten
RTV Noord schrijft dat Kamp bang zou zijn geweest dat andere projecten ook veel extra geld nodig hebben, waar het Rijk dan mogelijk weer aan mee moet betalen. "Hij zat echt in de modus van: is die problematiek van de gaswinning eigenlijk wel zo groot?", aldus Den Oudsten.
Kamp laat in een reactie weten dat hij zich niet kan herinneren dat hij kwaad is geweest. "Ik word niet kwaad, zeker niet in een gesprek met een vriendelijk iemand als Den Oudsten. Het is makkelijk om zoiets te zeggen, maar dat is niet de manier waarop ik handelde."
Grote twijfels
Uiteindelijk stemde Kamp in met de deal. Eind 2019 - twee jaar later dan gepland - wordt Forum Groningen geopend. De bouw zou sowieso al bijna 70 miljoen euro kosten. Daar kwam dus nog 68 miljoen bij voor alle kosten rond de versterking, betaald door de NAM.
We weten door de parlementaire enquête dat er in het verleden veel mis is gegaan, daar heeft het kabinet excuses voor gemaakt
De NAM laat weten dat dit een periode was waarbij er geen formele norm was voor aardbevingsbestendig bouwen. Het gaswinningsbedrijf schrijft dat het met de kennis van dat moment grote twijfels had "of de impact van de aardbevingen inderdaad tot de noodzakelijke versterkingen moesten leiden".
"Maar vooruitlopend op de beoordelingen en vanuit goodwill is NAM destijds akkoord gegaan met de genoemde bijdrage." Daarnaast ontkent de NAM dat er sprake was van tactieken om de onderhandelingen te vertragen.
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat laat weten op korte termijn niet uitgebreid te kunnen reageren. "Wel weten we door de parlementaire enquête dat er in het verleden veel mis is gegaan. Daar heeft het kabinet excuses voor gemaakt."
